Creativiteit is een mysterieus fenomeen. Eerder schreven we al over artistieke geesten en wat hen kenmerkt. Ook voor de psycholoog Scott Barry Kaufman en journaliste Carolyn Gregoire is het een onderwerp dat al langer fascineert en waarnaar ze onderzoek blijven doen. Zij bevestigen nog eens dat creatieve mensen andere gewoontes en routines hebben die soms heel paradoxaal zijn. Van dagdromen tot mindfulness, van afzondering tot de zoektocht naar nieuwe ervaringen.
Creativiteit zit complex in elkaar en heeft niet alleen te maken met een beter ontwikkelde rechter hersenhelft. Volgens onderzoek door Scott Barry Kaufman, psycholoog aan de Universiteit van New York, gaat het om een combinatie van eigenschappen, gedrag en sociale invloeden. Zijn conclusie is dat creatieve mensen 'ongeorganiseerder in hun hoofd' zijn. Waarschijnlijk geen verrassing, maar interessant is in welke karakteristieke kenmerken dat tot uiting komt.
We zetten ze hieronder op een rij: ongetwijfeld een feest der herkenning als je zelf tot het rijk van de artistieke geesten behoort, of er veel in je omgeving hebt..
Aanvullingen op deze lijst zijn welkom!
1. Alles is het observeren waard
Een creatieve persoon ziet overal mogelijkheden en is altijd bezig met informatie opnemen. Alles is voer voor een creatieve expressie. Van een zinsnede uit een gesprek tot het licht dat onder een bepaalde hoek door het gordijn schijnt. Veel schrijvers dragen een opschrijfboekje bij zich en schrijven meteen op wat ze opmerken om het later te kunnen gebruiken.
2. Inspiratie kent geen normale werkdag
Van 9 tot 5 werken is niets voor creatievelingen. Ze kiezen hun eigen werktijd. Vele grote artiesten zeggen dat ze op hun best zijn vroeg in de ochtend of laat in de avond. Vladimir Nabokov begon bijvoorbeeld met schrijven meteen als hij opstond, rond 6 of 7 uur 's ochtends.
Artistieke geesten hebben vaak bijzondere dagelijkse rituelen en routines waardoor ze beter in staat zijn hun werk te doen. Woody Allen ging onder de douche om inspiratie op te doen. Annie M.G. Schmidt stelde het schrijven uit en wachtte net zo lang totdat haar uitgever belde. Dan stond ze om 4 uur 's nachts op om aan het werk te gaan en de deadline te halen.
3. Tijd nodig om af te zonderen
Het is niet voor iedereen weggelegd, maar eenzaamheid of afzondering creëren is belangrijk om creatief te kunnen zijn. Volgens Kaufman is er een relatie met dagdromen. Afstand nemen betekent dat je geest de vrije loop kan nemen. In jezelf keren betekent met jezelf in contact komen, jezelf leren kennen en jouw creativiteit naar boven halen.
4. Dagdromen mag
Voor creatieve mensen is dagdromen niet alleen iets voor jonge meisjes maar juist heel belangrijk om toe te laten. Afdwalen en aan hele andere dingen denken, zorgt voor momenten van creatief broeden. Omdat er geen afleiding is, zie je opeens verbanden en krijg je inzichten die eerder niet in je opkwamen. Volgens onderzoek gebruiken de hersenen tijdens dagdromen dezelfde processen als bij fantasie en creativiteit.
5. Tegenslag als inspiratiebron
De meeste liedjes en verhalen zijn geboren uit een hartverscheurende pijn of een gebroken hart. Als Adele's relatie destijds niet was beëindigd, had ze waarschijnlijk nooit het schitterende Someone like you kunnen schrijven. Creatieve mensen worden als het even niet meezit in het leven juist aangespoord om kunst te maken. Volgens onderzoekers kunnen trauma's mensen motiveren op zoek te gaan naar het positieve in relaties en het leven. En dat is weer een stimulans voor creativiteit.
6. Altijd op zoek naar iets nieuws
Creatieve mensen staan open voor nieuwe ervaringen, gevoelens en gemoedstoestand. Ze gaan actief op zoek naar uitdaging op intellectueel gebied of naar avontuur. Kennismaken met een nieuwe wereld, binnen en buiten henzelf, stimuleert creativiteit.
7. Mislukken is niet erg
Om creatief succes te hebben, kun je niet zonder veerkracht. Het is de kunst om een mislukking niet persoonlijk op te vatten en elke keer weer opnieuw te beginnen. Echte creatievelingen laten zich niet weerhouden door een tegenvaller en vinden weer een nieuwe weg om hun idee op een andere manier te verwezenlijken.
"Creatieve mensen mislukken en de echte goede mislukken heel vaak," schreef Steven Kotler in Forbes over het creatieve genie Einstein.
8. Vragen blijven stellen
Creatieve persoonlijkheden blijven nieuwsgierig naar de wereld om hen heen, ook als ze ouder worden. Ze willen altijd weten waarom en hoe de dingen zijn zoals ze zijn.
9. Mensen kijken
Van nature nieuwsgierig naar het leven van anderen kijken creatievelingen altijd naar de mensen om zich heen. Dat levert de beste ideeën op. Marcel Proust besteedde groot deel van zijn leven aan het bestuderen van andere mensen en gebruikte zijn observaties in zijn werk.
10. Zonder risico's geen leven
Creatieve mensen nemen graag risico's op allerlei vlakken in hun leven. Het is onderdeel van hun werk. Volgens Forbes redacteur Steven Kotler is er een duidelijk verband tussen risico's nemen en creativiteit. Iets maken van niets vraagt om durf.
11. Zelfexpressie is waar het om gaat
Nietzsche vond dat het leven en de wereld gezien moest worden als een kunstwerk. Creatieve mensen zijn elke dag weer op zoek naar iets waarin ze zichzelf uit kunnen drukken. Volgens Kaufman is creativiteit niets anders dan een manier om te laten zien wat je eigen behoeften en wensen zijn en hoe uniek je bent.
12. Passie als drijfveer
Creatieve persoonlijkheden worden intrinsiek gemotiveerd. Het is niet een externe beloning of erkenning die hen stimuleert, het komt uit henzelf. Ze volgen hun echte passie.
13. Wat gaat er in andere mensen om?
In staat zijn om te denken wat anderen denken of te bedenken welke kijk iemand op een bepaald onderwerp heeft. Creatieve mensen blijven niet gevangen in hun eigen gedachten maar staan open voor een andere meningen of denkwijzen.
14. Creatief zijn kent geen tijd
Als je iets doet waarvoor je een passie hebt en waarin je uitdaging vindt, kom je in een flow terecht. Je komt in een staat van concentratie en kalmte en hierdoor vergeet je de wereld om je heen en word je niet afgeleid. Creatieve persoonlijkheden lukt het heel goed om in deze flow terecht te komen.
15. Vermogen om verbanden te leggen
Als er iets is wat creatieve mensen onderscheidt, is het hun vermogen mogelijkheden te zien die anderen niet zien - met andere woorden: ze hebben een visie. Ze verbinden ervaringen en informatie met elkaar waar anderen nooit aan zouden denken.
Zoals Steve Jobs zei: "Creativiteit is dingen met elkaar verbinden. Als je creatieve mensen vraagt hoe ze iets gedaan hebben, voelen ze zich een klein beetje schuldig omdat ze het niet echt deden, maar ze zagen gewoon iets. Na een poosje wordt het gewoon vanzelfsprekend. Dat komt omdat ze in staat waren om eerdere ervaringen te koppelen en iets nieuws eruit te ontwikkelen."
16. Gewoontes maar geen sleur
Creatievelingen hebben behoefte aan nieuwe en verschillende ervaringen om inspiratie op te doen. Tegelijkertijd hebben veel van hen vaste gewoontes die ze nodig hebben om iets te kunnen creëren. Maya Angelou bijvoorbeeld werkte het liefst in een oude motelkamer, want een mooie omgeving leidde teveel af. Beethoven telde elke ochtend 60 koffiebonen tijdens zijn ontbijt, want zijn koffie zette hij met geen boon meer of minder. Zonder deze toch wat neurotische gewoonte geen creatieve uitbarsting.
17. Tijd voor mindfulness
Een helder en gefocust hoofd is nodig om creatief te kunnen zijn. Daarom doen veel artiesten, ondernemers, schrijvers en andere creatieven aan meditatie . Een onderzoek aan de Universiteit van Leiden uit 2012 liet zien dat bepaalde meditatietechnieken aanzetten tot creatief denken. Mindfulness betekent beter geheugen en focus, beter emotioneel welzijn, minder stress en angst en verbeterde mentale helderheid. Allemaal eigenschappen die leiden tot meer creatief denken.
Wil je meer weten over dit onderwerp? In dit boek Wired to Create: Unravelling the Mysteries of the Creative Mind van Scott Barry Kaufman en Carolyn Gregoire worden de 18 kenmerken uitgebreid beschreven, aangevuld met wetenschappelijke onderbouwing en praktische tips. Alleen te verkrijgen in Engelstalige versie.
Over de auteur
