Wat is nachtblindheid?

Zodra de duisternis invalt, passen je ogen je aan. Ondanks de duisternis kan je objecten onderscheiden en vormen zien. Tenminste, dat geldt voor de meeste mensen. Voor mensen met nachtblindheid geldt dit echter niet. Mensen met deze aandoening hebben moeite om in het donker iets te zien. Hun ogen passen zich niet aan en ze hebben dan ook moeite met objecten te onderscheiden. Het probleem met nachtblindheid is dat veel mensen niet eens weten dat ze er last van hebben. Bij zonlicht zien ze namelijk wel goed en bij duisternis hebben ze zich leren aanpassen. Maar hoe weet je dan dat je nachtblind bent? Hoe ontstaat dit en wat kan je er tegen doen? Wij leggen het allemaal voor je uit.

De oorzaken van nachtblindheid

Laten we beginnen met uit te leggen hoe nachtblindheid kan ontstaan. Als het goed is heb je ooit op school geleerd dat je ogen bestaan uit kegeltjes en staafjes. De kegeltjes gebruik je bij daglicht en bij kunstlicht. Het helpt je om scherp te zien en kleuren te onderscheiden. In het donker ga je de staafjes in het netvlies gebruiken. De staafjes proberen zo veel mogelijk licht op te vangen, zodat jij beter in het donker kunt zien. Het duurt altijd even voor de staafjes zich goed aangepast hebben. Dit is dan ook de reden dat het altijd even duurt voor je ogen gewend zijn aan de duisternis. Bij sommige mensen werken de staafjes niet goed. Zij blijven slecht zien in het donker. In dat geval wordt er over nachtblindheid gesproken. Er zijn een paar oorzaken te noemen voor nachtblindheid. Ten eerste Retinitis Pigmentosa. Dit is een verzamelnaam voor verschillende oogaandoeningen. Het is een erfelijke aandoening en het wordt dan ook vaak doorgegeven van ouder op kind. Ook kan een vitamine A tekort de boosdoener zijn. Mensen met onbehandelde bijziendheid kunnen ook nachtblindheid ontwikkelen naar verloop van tijd. Nachtblind ben je trouwens altijd aan beide ogen. Nachtblindheid aan maar één oog wijst op een oogziekte. Het is dan verstandig om direct een oogarts te raadplegen.

Hoe weet je of je nachtblind bent?

Vaak komen mensen pas op latere leeftijd achter dat ze nachtblind zijn. Ook al is het op jonge leeftijd al bij ze ontstaan. Dit komt omdat mensen zich al vroeg hebben leren aanpassen. Vaak weten mensen niet beter dan dat ze slecht zien in het donker, maar realiseren ze zich niet dat het om nachtblindheid gaat. Daardoor lopen veel mensen er wel meer dan tien jaar mee rond, voor ze merken dat er iets aan de hand is. In het donker lopen deze mensen altijd kijkend naar de grond. De grond leidt ze namelijk in de goede richting en zorgt dat ze niet tegen objecten aanlopen. Tegelijkertijd proberen ze constant de omgeving te scannen. Ze zien zijwegen bijvoorbeeld pas erg laat en moet constant opletten. Als dit herkenbaar voor je is, dan is er een kans dat je nachtblind bent. Een andere manier om het te herkennen is om in een verlichte kamer ineens de lamp uit te doen zodat het zo goed als donker is. In eerste instantie zal je vrijwel niets zien. Dit is normaal, want de staafjes in je netvlies hebben even nodig om zich aan te passen. Dit wordt donkeradaptatie genoemd. Na een paar minuten zie je als het goed is al verschil. Je begint wat objecten te onderscheiden en ziet kleine verschillen in licht er donker. Dit gebeurt niet bij mensen met nachtblindheid. Hun ogen passen zich niet snel aan en zij zullen dus geen objecten kunnen onderscheiden, ook niet na een paar minuten. Vaak hebben ze tot wel een uur nodig om te wennen aan het donker. Dit komt omdat de staafjes in het netvlies niet goed werken. Het kan zijn dat je pas op latere leeftijd nachtblind wordt. Je gaat langzaam steeds minder goed zien in het donker. Als je per ongeluk in de koplampen van een tegemoet komende auto kijkt en wordt verblind, zullen je ogen zich snel weer aanpassen. Als dit niet het geval is, dan is dit ook een teken dat je nachtblind bent. Dit kan gevaarlijk situaties opleveren tijdens het rijden, dus het is een belangrijke zaak hier goed op te letten.

Waar moet je rekening mee houden?

Zoals we zojuist al zeiden kan nachtblindheid bijzonder gevaarlijk situaties opleveren tijdens het autorijden. Je ziet zijstraten niet snel en kan objecten nauwelijks onderscheiden. Een plots overstekende voetganger of fietser wordt op deze manier heel snel over het hoofd gezien. Mensen met nachtblindheid zien deze persoon namelijk vrijwel niet. Ook niet als de voetganger nog op de stoep loopt en duidelijk is dat hij over wilt steken. Daarom is het erg belangrijk dat mensen die nachtblind zijn niet auto rijden in het (half)donker. Maar ook fietsen of lopen door het donker kan problemen opleveren als je niet goed ziet. Hoe goed je je ook denkt te hebben aangepast, het kan altijd gevaarlijke situaties opleveren omdat je niet snel kan reageren op ander verkeer. Ga daarom niet alleen op pad, maar neem iemand mee en laat degene ook weten dat je nachtblind bent. Dit is zeker niet iets om je voor te schamen, het komt namelijk vaker voor dan je misschien zou denken. De erfelijke vorm van nachtblindheid komt bij 1 op de 3.500 mensen voor. Daarnaast zijn er nog mensen die nachtblind worden door een andere oorzaak.

Wat te doen tegen nachtblindheid

Het ligt aan de oorzaak van nachtblindheid of er een behandeling voor is. Daarom is het belangrijk dat je altijd een arts raadpleegt indien je denkt dat je nachtblind bent. Gelukkig is er in sommige gevallen iets aan te doen. Wordt de nachtblindheid veroorzaakt door een troebele ooglens? Dan kan dit met een operatie verholpen worden. Ook nachtblindheid veroorzaakt door een tekort aan vitamine A kan verholpen worden. Dit kan door extra vitamines toegediend te krijgen. Tevens is het dan belangrijk om te letten op wat je eet. Mensen die nachtblind worden door een onbehandelde bijziendheid, zullen verschil gaan merken als ze zich laten behandelen. Een bril kan dan al een simpele oplossing zijn. Helaas bestaat er voor de erfelijke vorm van nachtblindheid geen behandeling. In het beste geval blijft het stabiel, maar meestal gaan je ogen langzaam achteruit. En duurt het steeds langer voor je ogen gewend zijn aan het donker.

Tegenwoordig kun je een speciale bril kopen tegen nachtblindheid. Deze ‘nachtzichtbril’ heeft gele glazen. Deze gele glazen zorgen er voor dat contrasten duidelijker worden en felle lichten gedimd worden. Je zicht wordt hiervoor beter in het donker. Niet iedereen is er bij gebaat, maar het heeft al veel mensen geholpen. Maar het is altijd verstandig om een arts te raadplegen voor advies in jouw specifieke geval.