Verbogen tekeningen zijn illustraties die de paginaranden van een boek versieren. Ze zijn alleen niet direct zichtbaar, pas wanneer je het boek openslaat komt de tekening tevoorschijn. Zoals bij het boek ‘Autumn’ van Richard Mudie uit 1837, waar wij eerder over schreven.
Een eeuwenoude techniek
Deze techniek is al eeuwenoud en reikt terug tot de 10e eeuw. De tekeningen worden gemaakt terwijl de bladzijden in een hoek liggen van 45 graden. Zodra je het boek dichtslaat zie je niets meer van de prenten. In dit artikel laten we je zien hoe je dit zelf kunt maken.
Je eigen boeken versieren
Christopher Folwell is een van de kunstenaars die vandaag de dag nog steeds boeken voorzien van rijke illustraties. Onder zijn artiestennaam Dable Dable laat Christopher stapsgewijs zien hoe je zulke verborgen tekeningen maakt. Misschien raak je zelf geïnspireerd om eens door je boekenkast te gaan en een aantal van je eigen boeken te versieren met verborgen illustraties.
Tip: ben je nog niet zo vaardig met tekenen, begin dan met een boek waar je niet veel waarde aan hecht. Mocht je tekening mislukken, dan is het leed nog te overzien.
Het proces bestaat uit vier simpel te volgen stappen, maar je hebt er wel het een en ander voor nodig:
Een boek
Schuurpapier
Een boekenpers
Permanente markers of waterverf
Armeense rode poeder (optioneel)
Een stijve borstel
Gouden folie
Lijm (PVA, houtlijm of witte lijm)
Een spons
Stap 1: Polijsten
Sla je boek open en klem het papier vast in de boekenklem in een hoek van 90 graden. Beide kaften klem je niet mee. Zodra je het papier goed klem hebt zitten pak je een ligt schuurpapiertje, zodat je de rand goed glad kan schuren. Christopher geeft als tip om met de nerven van het papier mee te schuren, omdat het papier zich als hout gedraagt en dan krijg je het niet goed glad als je tegen de richting in schuurt.
Als je klaar bent met schuren, probeer er dan niet met je vingers aan te zitten. Je vingers kunnen vette vlekken achterlaten, waardoor de kleuring en vergulding zich niet goed kunnen binden.
Stap 2: Tekenen
Maak het boek los en klem de bladzijden nu in een hoek van 45 graden. Hoe scherper de hoek, hoe beter je illustratie blijft verborgen nadat het is verguld.
Christopher legt uit hoe je het beste je boek kunt klemmen: W'ees allereerst niet bang om brutaal te zijn. Zorg er ook deze keer weer voor dat je de kaften niet mee klemt. Leg je hand op de ruggengraat en buig het boek zo hard als je kan. Gebruik je andere hand om de klem vast te maken. Als het goed is komt er nu per bladzijde ongeveer 2 mm bloot te liggen om op te kunnen tekenen.'
Je kunt nu aan je illustratie beginnen. Je kan in principe alle materialen gebruiken die je wilt, maar pas op met scherpe voorwerpen zoals een scherp potlood of een ballpointpen. De inkt heeft de neiging om uit te lopen en dat is natuurlijk zonde.
Probeer dus materialen te gebruiken die in het papier trekken en niet zozeer op de oppervlakte blijven liggen. Gebruik bijvoorbeeld fineliners, waterverf of stiften. Wil je liever een potlood gebruiken, pak dan een zachte 2B potlood of een hogere variant daarvan.
Stap 3: Kleuring
Deze stap is optioneel, maar Christopher raad het wel aan om te doen. Het geeft je illustratie glans en het helpt om je tekening effectiever te verbergen. Klem je boek weer vast in een hoek van 90 graden en veeg met een stijve (schoen)borstel over de rand, zodat eventuele vetvlekken worden weggepoetst.
Neem een kwart theelepel van de rode Armeense poeder en meng dit tot een gladde pasta met een eetlepel water. Week een sponsje in dit mengsel en knijp deze goed uit. Ga dan voorzichtig met de spons over de rand van het boek. Wrijf weer mee met de nerven van het papier en blijf op de oppervlakte. De pasta hoeft zich niet in het papier te penetreren.
Laat je boek een half uur staan en breng dan een tweede dunne laag aan. Zorg ervoor dat je het boek een nacht laat staan om goed te kunnen drogen. De volgende dag ga je weer met de borstel over de rand heen om het zijn glans te geven. Gebruik lange halen voor het beste resultaat.
Stap 4: Vergulden met goud
Vermeng 1 deel lijm met 10 delen water en meng dit totdat het een melkachtige structuur heeft. Pak een spons en week deze in het mengsel. Knijp de spons heel goed uit en breng een dun laagje aan op de oppervlakte van de rand. Leg vervolgens zo snel mogelijk de gouden folie over de rand heen en probeer heel voorzichtig de folie zo glad mogelijk over de randen heen te vouwen.
Als je dit hebt gedaan kan je het boek op zijn zij leggen en laat het weer goed drogen. Ten minste voor een uur, maar een nacht laten drogen is beter. Zodra de lijm gedroogd is kan je de folie verwijderen en blijft er een gouden kleur achter op de rand van het boek. Eventuele pagina’s die aan elkaar zijn geplakt door de lijm kun je het beste loshalen met een dun mesje.
De gouden folie kan je boeken een antiek, perkamentachtig karakter geven. Heel inspirerend en leuk om een keer uit te proberen op een regenachtige dag.
Lees voor meer inspiratie over boekillustraties ons artikel over de Russische Ekatarina Panikanova. Zij maakt metershoge tekeningen op oude boeken.
Over de auteur
