Sardinië is een Blauwe Zone - een gebied waar (veel) meer mensen dan gemiddeld honderd jaar of ouder worden. De levenslessen die hier aan ten grondslag liggen zijn voor menig onderzoeker een fascinerend onderwerp. Vooral onder herders uit de regio Barbagia bevinden zich veel honderdjarigen. Het rotsachtige terrein en de niet aflatende zon zorgden ervoor dat landbouw op grote schaal niet mogelijk was en hoeden lange tijd de beste beroepskeuze was. In meerdere opzichten, zo bleek.
Veel van de levenslessen uit de Blauwe Zones druppelen ook ons drukke, hectische leven binnen. In populaire boeken zoals Nooit meer te druk zit veel levensfilosofie die de herders van Sardinië niet onbekend zal voorkomen.
Ook in de ontelbare cursussen mindfullness en kookboeken met plantaardige recepten zijn de principes terug te leiden naar een aantal Sardijnse gewoontes. Boeiend om te weten, maar wat nog beter werkt is het met eigen ogen te aanschouwen en jezelf aan over te geven aan deze levenswijze!
We zetten hieronder de belangrijkste inzichten en tips om ze op locatie in de praktijk te brengen op een rij:
1. Ren niet te hard in het leven, anders mis je het
Dan Buettner is een van de bekendste Blauwe Zone-onderzoekers. In zijn boek beschrijft hij o.a. hoe hij met Raffaella Monne, een 107-jarige inwoonster, sprak. Hij vroeg haar het hemd van het lijf over haar dieet, bewegingspatronen, haar familie. Uit geen van de antwoorden bleek iets bijzonders. Totdat Buettner vroeg of ze nog advies had voor jongere mensen. “Hier begonnen haar ogen te stralen. ‘Ja!’, zei ze. ‘Het leven is kort, je moet niet te hard rennen, anders mis je het.”
2. Het blijft, ook na het 1000 keer gezien te hebben, het paradijs
Bovenstaande is uiteraard een anekdotisch voorbeeld, maar het raakt wel de kern van een van de belangrijkste levensfilosofieën in Sardinië: leven in het hier en nu. Het zal je ook opvallen als je er met een gids op uittrekt of met de lokale inwoners aan de praat raakt: ook al hebben ze zelf alle mooie plekken al 1000 keer gezien, nog steeds is het voor hen het paradijs en is hun waardering voor de schoonheid die hen elke dag omringt, oprecht.
Volgens de - inmiddels overleden - Italiaanse zanger Fabrizio De André is het gebied rondom de Monte Limbara de allermooiste plek van Sardinië. Hij schreef hier ontelbare dichtregels en muziekstukken, dagelijks geinspireerd door zijn omgeving.
Het huis waar hij woonde is nu het prachtige hotel L'Agnata di De André, en heeft de bijzondere sfeer behouden met de inrichting en kunstwerken uit de tijd van André. Een fijn paradijs om tot rust te komen en de inspiratie van de zanger zelf te ervaren.
Zanger Fabrizio De André haalde dagelijks zijn inspiratie uit de mooie omgeving aan de voet van de Monte Limbara. Nu is het een hotel. Klik op de afbeelding voor meer informatie en foto's.
3. Wandelen, wandelen, wandelen
De meeste honderdjarigen op Sardinië werkten als herder, een beroep waardoor ze elke dag kilometers aflegden. Goed voor hart en vaten en het versterken van spieren en botten – zonder dat je daarvoor je gewrichten hoeft bloot te stellen aan vermoeiende marathons of veeleisende personal trainers.
Vanuit Hotel Su Gologone (zie hieronder bij punt 4) kun je letterlijk in de voetsporen treden van de herders: dit hotel ligt op de route van verschillende eeuwenoude herderspaden die je door het grillige landschap leiden naar plekken waar je met de auto niet komt.
Sneeuw en bloemen in de Gennargentu
Maar ook zonder (denkbeeldige) kudde in je kielzog is het mooi wandelen op Sardinië, bijvoorbeeld in het Gennargentugebergte waar de hoogste top op 1834 meter ligt. In de winter ligt hier sneeuw, in de lente kleuren uitbundige bloemen en planten het rotsachtige landschap. Zuidelijk in dit gebied ligt Scala di San Giorgio di Osini, hier rijzen enorme rotswanden op uit de aarde die schitterende vergezichten bieden.
Hotel Galanias ligt in de dunbevolkte provincie Ogliastra. Vlak bij het strand en een ideale uitvalsbasis om het bergachtige binnenland te ontdekken. Klik op de afbeelding voor meer informatie en foto's.
Moe van het wandelen? Hotel Galanias (hierboven) is een goed bewaard geheim in Ogliastra. Gelegen in een mediterrane tuin, met de zee op loopafstand. Heerlijk om vanuit deze plek de bergen te combineren met het strand onder het genot van fijne prosciutto Ogliastrino, verse pesce spada en zelfgemaakte amaretti.
4. Eet veel tomaten en drink wijn
De eetgewoonten zijn het meest onderzochte en bekendste aspect van de levenswijze in de Blauwe Zones. Voor Sardinië denkt men dat o.a. het drinken van geiten- en schapenmelk, het eten van veel bonen, zuurdesembrood, venkel en tomaten bijdraagt aan de bovengemiddelde hoge levensverwachting.
Proef de lokale keuken in het restaurent van Hotel Su Gologone
Een ander interessant inzicht zit in de wijsheid dat je moet stoppen met eten als je geen honger meer hebt, versus doorgaan met eten tot je 'echt genoeg hebt gehad'. Dat laatste wordt echter moeilijk wanneer je neerstrijkt in het restaurant van Hotel Su Gologone, midden in de regio Barbagia: hier proef je de Sardijnse keuken in optima forma!
Aan de voet van de Supramonte ligt Hotel Su Gologone. Naast een fijne plek om te overnachten is het restaurant absoluut de moeite waard om (minstens 1 keer..) te bezoeken. Vanuit het hotel gaan ook verschillende wandelroutes over eeuwenoude herderspaden. Klik op de afbeelding voor meer informatie en foto's.
Dit restaurant heeft een leuke geschiedenis: in 1967 was eigenaar Peppeddu Palimodde namelijk een van de eersten die de lokale keuken op de kaart zette, destijds geen vanzelfsprekendheid. Het bleek een succes en de Palimoddes openden een klein hotel om de stroom bezoekers een overnachtingsplek te bieden. Van handgemaakte ravioli met locale ricotta tot vlees wat een dag gaart aan het spit - elke maaltijd hier is echt een ervaring.
Slow Food bij Antica Dimore del Gruccione
Ook Hotel Antica Dimora del Gruccione staat bekend om haar fameuze keuken gebaseerd op het Slow Food concept, waarbij alleen lokale producten van hoge kwaliteit worden gebruikt. De eigenaresse van het hotel, Gabriella Belloni, wil hiermee graag een voortrekkersrol vervullen in duurzaam toerisme. De kaart van het restaurant verandert dus ook mee met de seizoenen, van een wilde venkelsoep tot ghisadu di pecora, een Sardijnse schapenspecialiteit.
Antica Dimora del Gruccione is een groot patriciërshuis naar Spaans ontwerp. Het hotel ligt in het historische centrum van Santu Lussurgiu (zie hierboven) en heeft een authentieke sfeer met balkenplafonds en antieke smeedijzeren balkons. Ook hier is de keuken in de wijde omtrek bekend, strijk dus vooral eens neer voor lunch of diner. Klik op de afbeelding voor meer informatie en foto's.
Cannonauwijn
En wat uiteraard niet kan ontbreken in de Sardijnse Blauwe Zonebeleving, is een goed glas Cannonauwijn (ook hier: met mate). Het schijnt dat in deze wijn meer anti-oxidanten zitten dan in andere soorten. Veel families maken de wijn zelf, ga bijvoorbeeld langs bij de wijnboerderij van Giuseppe Sedilesu, net als Hotel Su Gologone gelegen in de streek Barbagia.
35 jaar geleden kochten Giuseppe en zijn vrouw Grazia de eerste hectare grond, nu wordt de wijnboerderij gerund door hun drie kinderen. Op vijftien hectare verbouwen ze de Cannonaudruif en maken ze hun eigen wijn. Duik hier de kelders in en laat je meevoeren door de verhalen van Antoinietta, Francesco, Salvatore en de dertien kleinkinderen van Giuseppe en Grazia.
Links: de wijnfamilie Sedilesu. De wijnboerderij is geopend op verzoek, klik op de afbeelding voor meer informatie!
5. Omring je met mensen die dezelfde levensstijl nastreven als jij
Een van de redenen om naar Sardinië te gaan en het gevoel van de Blauwe Zone daar te ervaren, is dat de omgeving waarin je je bevindt een doorslaggevende factor kan zijn voor je leefstijl. Doordat Sardinië relatief afgelegen ligt en de locatie van de herders in de bergen in het bijzonder, werd hun levenswijze iedere dag bevestigd door de mensen met wie ze samenleefden. Nog steeds zorgt de ligging van Sardinië ervoor dat op veel plekken de bijzondere levensfilosofie in stand blijft.
Thuis hebben we dagelijks goede voornemens om het anders te gaan doen, maar door hardnekkige processen om ons heen kiezen we automatisch voor de bekende weg. Wees je daar van bewust en ga er tussenuit om de vanzelfsprekende routines te doorbreken!
Meer weten over bijzondere reizen naar Sardinië?
Eva Cortie komt al meer dan 17 jaar op Sardinië en is eigenaresse van het reisbureau Eva Sardinia. Ze kent het eiland op haar duimpje en weet de mooiste plekjes te vinden die net even buiten de gebaande liggen. Samen met haar team stelt Eva mooie reizen samen en zoekt ze naar bijzondere accommodaties. Bekijk het hele overzicht, inclusief foto's en reistips op de website van Eva Sardinia.
Over de auteur
