Luisteren is veel meer dan je oren open houden om te horen wat iemand zegt. Er zijn zelfs verschillende manieren van luisteren. Zo heb je passief luisteren, actief luisteren en reflectief luisteren. Passief luisteren is voornamelijk inlevingsvermogen tonen en ‘ja’ knikken terwijl de ander praat. Actief luisteren houdt in dat je de ander stimuleert om verder te praten aan de hand van vragen. Wanneer de ander volledig is uitgesproken, reageer je door de monoloog samen te vatten of opnieuw een vraag te stellen. Reflectief luisteren gaat vaak iets dieper en heeft vaak ook meer effect dan de andere twee vormen. Wat houdt reflectief luisteren dan precies in en wanneer is deze vorm van luisteren nuttig? We vertellen het je in deze blog.
Wat is reflectief luisteren?
Reflectief luisteren betekent dat je luistert naar wat iemand écht wil zeggen en dit verhaal vervolgens in eigen woorden samenvat in een reflectie om het gesprek sturing te geven en tot een dieper niveau te komen. Hierbij let je uiteraard op de woorden, maar ook op volume, toonhoogte, tempo, mimiek en lichaamstaal van de ander. De belangrijkste kenmerken van reflectief luisteren zijn dus aandachtig luisteren en kijken en vervolgens de boodschap reflecteren naar de ander.
Wat is het doel van reflectief luisteren?
Reflectief luisteren wordt vaak toegepast door coaches en psychologen, maar bijvoorbeeld ook steeds vaker op de werkvloer. Maar waarom? Wat is het doel precies van reflectief luisteren? Reflectief luisteren heeft een aantal belangrijke functies:
- Door reflectief te luisteren kun je je gesprekspartner tonen dat je hem/haar goed begrijpt. Doordat jij onder woorden kunt brengen wat hij/zij precies bedoelt, voelt hij/zij zich meer gehoord. Dit kan bijvoorbeeld voordelig uitpakken als je gesprekspartner een potentiële klant is. Doordat je potentiële klant zich beter begrepen voelt, zal diegene sneller besluiten om met jouw bedrijf in zee te gaan.
- Omdat je als reflecterende gesprekspartner van tevoren weet dat je de woorden van de ander moet gaat samenvatten, ga je op een veel bewustere wijze luisteren en ga je mensen beter begrijpen. Je bent niet meer zo zeer bezig met wat jij te zeggen hebt, maar neemt goed in je op wat die ander nu eigenlijk wilt duidelijk maken. Dit helpt bij je zelfreflectie.
- Aan de hand van reflectief luisteren, moedig je de ander aan om verder te vertellen. Hij/zij zal namelijk ook een toelichting willen geven op jouw conclusie. Op deze manier komen jullie steeds meer tot de kern van de zaak.
Tips voor een goede reflectie
Een reflectie is altijd een samenvattende en niet te lange verwoording van datgene wat iemand zojuist gezegd heeft. Er zijn verder nog een aantal dingen waar je rekening mee moet houden bij het geven van een goede reflectie, namelijk:
- Breng je reflectie niet vragend maar stellend
Zoals we eerder al zeiden vormt de reflectie een impliciete check om te controleren of je de ander goed hebt begrepen. Je vraagt de ander hier niet expliciet naar. Breng je reflectie daarom met een dalende intonatie in plaats van een stijgende intonatie. Wanneer je je gesprekspartner niet goed hebt begrepen, dan zal diegene dat wel duidelijk maken in zijn/haar reactie. - Houd een reflectie zo neutraal mogelijk
Probeer hetgeen wat de ander heeft gezegd voornamelijk samen te vatten zonder je eigen mening erover te geven. Laat bijvoorbeeld niet merken in je stelling dat hetgeen wat je gesprekspartner heeft gezegd niet helemaal logisch is of tegenstrijdig. Wees dus voorzichtig met je woorden om niet tussen de regels door je eigen visie te laten blijken. - Baseer je reflectie ook op non-verbale signalen
Voor het formuleren van de juiste reflectie moet je niet alleen letten op wat de ander zegt, maar ook op zaken als intonatie, volume en lichaamstaal. Hiermee kun je namelijk ook veel informatie krijgen over de boodschap van diegene. - Praat de ander niet na
Bij het geven van een samenvatting moet je de ander absoluut niet napraten. Dat zorgt voor irritatie en dan valt het gesprek op een bepaald moment stil. Het is juist belangrijk dat je in je eigen woorden iets nieuws toevoegt aan het gesprek. Je gebruikt net wat andere woorden en benoemt bijvoorbeeld een vermoeden, waardoor het gesprek meer diepgang krijgt.
Heb jij je reflectie gegeven? Wacht dan even op een reactie van je gesprekspartner. Je weet immers pas of je reflectie juist is, wanneer de ander deze reflectie confirmeert, aanvult of corrigeert. Wellicht zijn jouw woorden niet de juiste weerspiegeling van wat er in het hoofd van de ander omgaat. Maar dat is niet erg. Door de reactie van de ander kom je steeds beter te begrijpen wat hij/zij nou precies bedoelt en wilt. En daar kun jij uiteindelijk iets mee!
Over de auteur
