Stoere vrouwen ten voeten uit: de Ama, de beroemde vrouwelijke duikers uit Japan, en de Haenyeo, uit Zuid-Korea. Deze vrouwen duiken zonder apparatuur naar grote diepten op zoek naar parels, oesters en andere bodemschatten. Een eeuwenoud beroep met maar twee belangrijke innovaties: het gebruik van duikmaskers (ongeveer een eeuw geleden) en van duikvinnen (ongeveer 50 jaar geleden)!
De Japanse Ama
De Ama, de Japanse vrouwelijke parelduikers, verdienen de kost door naar abalone te duiken, een slijmerige zeeslak die parels maakt. Deze Japanse traditie is al tweeduizend jaar oud en in de manier van duiken is nog maar weinig veranderd: duiken zonder noemenswaardige uitrusting en alleen op het uithoudingsvermogen van de longen. Ama kunnen ongeveer dertig meter diep duiken zonder uitrusting. Het duiken gebeurt op vaste tijden, twee keer per dag, en precies anderhalf uur. Elke keer zijn ze steeds ongeveer twee minuten onder water en gaan wel zestig keer naar beneden.
Ama is een uitstervend vak; de meeste duiksters zijn rond de zestig en sommigen zelfs boven de tachtig. De traditie sterft uit omdat de jonge vrouwen het werk niet meer aantrekkelijk vinden. In vergelijking tot veertig jaar geleden verdient het veel minder goed, de risico's zijn groot en het vak past niet meer bij het beeld dat mensen hebben bij het moderne Japan.
De Duitse fotografe Nina Poppe en de Amerikaanse fotograaf Lance Henderstein maakten prachtige fotoseries van de Ama.
Artikel gaat verder onder de afbeeldingen
De duiksters van Jeju (Zuid-Korea)
Ook ten zuiden van het Koreaanse vaste land, bij het eiland Jeju, wordt er door vrouwen zonder moderne hulpmiddelen gedoken naar schaal- en schelpdieren. Een traditie die stamt uit de 17de eeuw toen de mannen van het eiland op oorlogspad waren en de vrouwen voor het eten moesten zorgen. De traditie verdwijnt langzaam maar er is nog steeds een generatie Haenyeo, zoals de duiksters worden genoemd, actief. Fotograaf Hyung S. Kim maakte een serie mooie portretten.
Over het hele eiland worden regelmatig sjamanistische en christelijke rituelen gehouden voor een veilig jaar en een goede vangst. Tijdens het duiken komen jaarlijks vrouwen om door bijvoorbeeld te diep duiken, een sterke stroom of een steek van een pijlstaartrog. Een risicovol en hardwerkend bestaan is het, maar de duiksters zijn juist trots op hun bestaan en op het feit dat ze Haenyeo zijn, de vrije vrouwen van Jeju.
Artikel gaat verder onder de afbeeldingen
Unesco Werelderfgoedlijst
In 2016 is het ritueel opgenomen op de lijst voor immaterieel erfgoed van Unesco. De erkenning van de Jeju duiksters is van groot belang voor de Haenyeo-vereniging voor het bewaren van cultureel erfgoed. In de jaren zestig telde het eiland 26.000 duikersvrouwen, maar hun aantal neemt erg af nu de gemiddelde leeftijd 70 is. Tegenwoordig zijn er nog maar 4600 Haenyeo actief. Het is dus van belang dat dit bijzondere stukje Koreaanse cultuur bewaard blijft.
Lees ook over deze wonderbaarlijke maar risicovolle manier om aan lekkernijen te komen.
Over de auteur
