
Koffie is een van de meest gedronken dranken ter wereld. In Nederland drinken we gemiddeld wel 4 kopjes koffie per dag! Waar komt koffie eigenlijk vandaan en waarom is het zo’n populaire drank? De oorsprong van koffie is niet helemaal duidelijk.
Ontdekking
De logische verklaring voor de ontdekking van koffie is dat koffie ruim 1500 jaar geleden werd ontdekt door de geitenhoeder Kaldi. De geiten van de man hadden gegeten van bepaalde bessenstruiken en waren veel energieker dan normaal. De geitenhoeder kookte wat van de bessenstruik en dronk de vloeistof op. Na het drinken merkte Kaldi dat hij zich veel energieker voelde en dat hij helderder van geest was. De andere verklaring voor het ontstaan van koffie gaat terug naar de monniken. Ze vonden de vrucht maar vies smaken en gooide de bessen in het vuur. Na een tijd steeg er een heerlijke aroma op uit het vuur. De monniken maakte van de geroosterde bessen een drank en merkte dat zij door het drinken hiervan veel opgewekter werden.
Koffie werd al gedronken in de elfde eeuw. De Perzen dronken veel koffie vanwege de stimulerende werking. Het woord koffie is afkomstig van het Oud-Arabische qahwa. Quhwa betekent opwindende. Na het eerste halfjaar van de vijftiende eeuw werd koffie veel gebruikt in het dagelijks leven. Koffiebonen werden toen der tijd ook al gemalen, maar werden vermengd met dierlijk vet of olie om er balletjes van te kneden. Het vruchtvlees van de koffiebes werd niet weggegooid, maar werd gebruikt voor de bereiding van wijn. Mokka, een stad in Jemen, groeide uit tot de grootste en belangrijkste handelsplaats voor koffie ter wereld. Zeelieden uit Nederland en Engeland exporteerden de koffieplant al snel naar hun koloniën. Hierdoor werd koffie al snel bekend over de hele wereld.
Nederlanders zijn handelaren
Nederlanders staan er om bekend dat ze veel handel drijven. De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) maakte in 1616 al kennis met de koffieplant. In de 17e eeuw steeg de vraag naar koffie. De koffie werd op dat moment pas interessant voor de Nederlanders. Nederland wilde op een zo goedkoop mogelijke manier aan koffie komen. Ze brachten een gestolen koffieplant naar Java en begonnen daar hun eigen koffieplantages. Amsterdam groeide later uit dat het centrum voor de wereldhandel van koffie. In de 18e eeuw introduceerde Nederland aan Midden- en Zuid-Amerika de eerste koffieplanten. Brazilië is nu de grootste koffieproducent ter wereld. Dit komt door het tropische klimaat wat er heerst.
Eerste koffiehuis
Tegenwoordig zie je in elke stad vele leuke en gezellige koffietentjes. Het eerste koffiehuis van Europa was in de 16e eeuw in Venetië gevestigd. In de 17e eeuw was koffie nog een speciale drank, waar niet iedereen aan kon komen. Dit veranderde in de 18e eeuw. Vanuit Venetië verspreide koffiehuizen zich over de hele wereld. In grote steden als New York, Wenen, Parijs, Londen en Hamburg doken overal koffiehuizen op. Koffiehuizen werden een ontmoetingsplaats voor vrienden en familie.
In de koffiehuizen werken zogenoemde barista’s. Een barista is een professionele vakman of vakvrouw en weet met de beste koffiebonen de allerlekkerste koffie te maken. Ook kunnen barista’s het ontstaan van de koffie je helemaal uitleggen. Barista worden kan dan ook niet zomaar. Je doet ervaring op door de jaren heen. Dit traject kan wel worden versnelt met cursussen. De Speciality Coffee Association (SCA) heeft een programma opgezet op mensen te trainen.
Van de beste koffiebonen naar de lekkerste koffie
Barista’s kunnen dus van de beste koffiebonen de lekkerste koffie maken, maar wat is het traject van koffieplant tot het kopje koffie wat jij drinkt? De koffieplant groeit dus in tropische gebieden rond de evenaar. Aan de koffieplant zitten bessen. De koffiebes heeft twee zaadjes in het vruchtvlees. Door middel van verschillende methoden worden de vermalen plantenresten, het zilvervlies en de hoornschil verwijderd. Uiteindelijk hou je dan de groene koffiebonen over. De koffiebonen moeten snel worden verwerkt. Dit kan met een natte of met een droge methode.
We beginnen bij de natte methode. Bij deze methode worden de bessen als eerste gesorteerd op kwaliteit. De goede koffiebessen zullen naar de bodem zinken en de slechte bessen blijven drijven. Met een pulp-machine kan het velletje van de bessen af worden gehaald. De bessen worden in een vat verzameld. In het vat kunnen de koffiebessen gisten, hierdoor worden de overige resten verwijderd. Het fermenteren is van belang om de smaak en de aroma toe te voegen. Dit proces duurt ongeveer een tot drie dagen.
In gebieden waar een tekort aan water is wordt de droge methode toegepast. De geoogste bessen worden over een grote oppervlakte verspreid en neergelegd. Door ze in de zon te laten drogen, regelmatig te keren en ’s nachts af te dekken voor vocht, zijn de vruchten na twee tot vijf weken helemaal uitgedroogd. De bessen worden vervolgens machinaal opengebroken. Daarna worden de groene koffiebonen gezeefd en op grootte gesorteerd. Deze methode neemt veel meer tijd in beslag. Niet alleen vanwege het drogen, maar ook omdat de koffiebonen met de hand op grootte worden gesorteerd.
Arabica of Robusta
Koffiebonen zijn te verdelen in twee groepen, de Arabica koffiebonen en de Robusta koffiebonen. Vaak zijn koffiebonen ook een mix tussen deze twee. Het verschil tussen de koffiebonen zit hem vooral in het cafeïnegehalte en de smaak. Arabica bonen zijn milder van smaak en bevatten tot 70 procent minder cafeïne. De Robusta koffiebonen zijn bitter van smaak. Veel mensen denken dat Arabica bonen de beste koffiebonen zijn, maar dit is een misverstand. Qua kwaliteit zijn de koffiebonen gelijk aan elkaar.
Ben je benieuwd hoe alcoholvrije wijn gemaakt wordt? Lees dan deze blog