Tentoonstelling North & South - Europese topstukken herenigd in Museum Catharijneconvent

Kunst uit de hoge middeleeuwen (ca. 1100-1350) hebben we nauwelijks meer in Nederland. Wat uit deze periode nog wel is overgebleven, bevindt zich vooral in het noorden (Noorwegen) en het zuiden (Spanje) van Europa. Het is Museum Catharijneconvent gelukt deze zeldzame en eeuwenoude werken -die ook nog eens opvallend veel op elkaar lijken- naar Utrecht te halen voor de tentoonstelling North & South. Een unieke kans om van 25 oktober t/m 26 januari 2020 oog in oog te staan met een verloren verleden.

Opvallende overeenkomsten

Twee middeleeuwse schilderingen; het ene gemaakt in Catalonië (Spanje), het andere in Noorwegen. Het is verschil is nauwelijks te zien. Ondanks de afstand van zeker 3.000 kilometer hebben de figuren op de panelen uit noord en zuid allebei langgerekte vingers, roodbruine krullende lokken en lopen de wenkbrauwen in één lijn door in de neus. De tentoonstelling North & South maakt duidelijk hoe dat kan.

Hoge uitzondering

Te zien zijn kleurrijke panelen met verrassende, verhalende voorstellingen. Een van de meest spectaculaire objecten in de tentoonstelling, zowel qua afmetingen als kwaliteit, is het plafondbaldakijn uit Vic. Het gaat hier om een permanente ‘hemel’ boven het altaar. Dezelfde iconografie (beeldtaal) is aangetroffen op houten baldakijnen en altaarfrontalen in Noorwegen. Wat met recht ook een topstuk genoemd mag worden, is het Olav-frontaal uit Trondheim. Sinds het ontstaan, ruim zeven eeuwen geleden, heeft het frontaal Noorwegen slechts één keer verlaten. Nu mag het paneel bij hoge uitzondering voor de tweede keer op reis.

Beschermd door de bergen

Dat de middeleeuwse topstukken de tand des tijds hebben doorstaan, is onder meer te danken aan hun geografische ligging. Beschermd door de Pyreneeën in het zuiden en de fjorden in het noorden, zijn alleen in Catalonië en Noorwegen deze vroege stukken bewaard gebleven, vaak in kleine en afgelegen dorpskerken. Hoe anders liep het af in Midden-Europa waar deze kunst verloren is gegaan.

Compleet middeleeuws altaar

Nergens ter wereld is een compleet altaar uit de hoge middeleeuwen bewaard gebleven. Lopend door de tentoonstelling kunnen we ons hier op basis van al deze voorwerpen toch een voorstelling van maken. Conservator Micha Leeflang: ‘Voor het eerst kunnen we nu op basis van de prachtige kunst uit noord en zuid een compleet beeld schetsen van het altaar uit de periode 1100-1350. Deze unieke tentoonstelling brengt een vergeten stuk van onze geschiedenis in beeld’.

De tentoonstelling North & South is te bezoeken tussen 25 oktober 2019 t/m 26 januari 2020. Je vindt Museum Catharijneconvent aan de Lange nieuwstraat 38 in Utrecht. Voor meer informatie over de tentoonstelling zie Catharijneconvent.nl.