Op forums als Quora komen vaak vragen langs als: ‘hoe word je snel miljardair?’ of ‘wat zijn de kenmerken van een succesvolle zakenman? Grote kans dat Steve Jobs wordt genoemd met termen als ‘eigengereid, geitenwollen sokken, zen, narcist, schreeuwlelijk en genius. Wat kunnen we leren van zijn karaktereigenschappen als het gaat om zakelijk succes? En ging het bij Steve Jobs in de kern niet eerder om een ander doel?
Als je de biografie van Walter Isaacson over Jobs leest, kom je al snel tot de ontdekking dat op het karakter van Apple’s leider lastig labels zijn te plakken. Of misschien zijn die labels niet eens lastig te plakken, maar zo schijnbaar tegenstrijdig: miljardair maar lange tijd levend als een monnik, wereldverbeteraar maar tierend op zijn werknemers en naasten.
Miskenning en wraak
Zoals de naam Johan Cruyff eeuwig is verbonden aan Ajax, zo is de naam van Steve Jobs gebeiteld in Apple. Maar zoals Cruyff zich revancheerde voor zijn gedwongen vertrek door Feyenoord eigenhandig in 1984 kampioen te maken, zo getergd richtte Jobs in 1985 het computerbedrijf NeXT op om in de jaren daarna Apple bijna te gronde te zien gaan. Een interessante parallel, want in beide gevallen is onmiskenbaar sprake van miskenning en diepgevoelde wraak. Beiden kwamen veel later overigens terug op hun honk. Deze sterke gevoelens zijn een wereldspeler en een technisch genie blijkbaar niet vreemd. Sterker nog: liggen deze gevoelens niet voor een deel ten grondslag aan successen?
Autoriteitsproblemen van Steve Jobs
Laten we het karakter van Steve Jobs wat nader bekijken. Hij is zijn eigen biologische vader altijd uit de weg gegaan, maar had wel sterk de behoefte aan een vaderfiguur. Ook in zakelijk opzicht. Vanwege Jobs leeftijd (28 jaar) werd John Sculley aangesteld als CEO van Apple. Jobs en Sculley hadden lange tijd een zeer hechte band, die uiteindelijk compleet uiteenviel toen Jobs zich niet meer kon neerleggen bij de bestuurlijke besluiten van hogerhand. Jobs kon zelf heel bot zijn, niet alleen naar concurrenten maar ook naar eigen werknemers. Hij schold ze herhaaldelijk de huid vol en van enige terughoudendheid was geen sprake. Het is ook bekend dat Jobs in conversaties heel lang en intens naar de ander kon staren, onwrikbaar tot de ander wegkeek.
Extreem gedrag
Ook in andere opzichten vertoonde Jobs extreem gedrag. Hij douchte zich zelden en trok zich van commentaar hierop in elk geval uiterlijk weinig aan. Hij was strikt vegetariër en dronk lange tijd liters wortelsap per dag. Zo veel zelfs dat werknemers opmerkten hoe oranje zijn huid er uit ging zien. In zijn woning was zen het uitgangspunt: bijna geen meubels en altijd blootsvoets. Hoe extreem ook, het minimalistische en perfectionistische aspect hiervan is terug te vinden in zijn briljante, technische ideeën.
Steve Jobs de marketeer
Als geen ander voelde Jobs aan waar de consument behoefte aan had, of beter gezegd: waar de consument behoefte aan zou krijgen! Geheel tegen de heersende mening van zelfs zijn compagnon Wozniack in, eiste Jobs een volledig Apple-ecosysteem, het liefst zonder extra slots voor grafische kaarten van derden en met zo weinig mogelijk poorten en knoppen. Zijn eigengereidheid, zijn onwrikbare overtuiging en zijn oog voor finesse hebben bijgedragen aan het ultieme succes van Apple als het grootste computerbedrijf ter wereld. Daarbij kwam dat Jobs een fantastische spreker was, aimabel en charismatisch tegelijk. Hij praatte je om waar je bijstond.
Belangrijkste drijfveer
Het is nauwelijks voorstelbaar dat al zijn extreme kwaliteiten en karaktereigenschappen tot doel hadden om zakelijk succesvol te zijn. Hij wèrd wel zakelijk succesvol, maar er is meer dan voldoende bewijs dat dit niet een doel op zich was. Zo liet hij zich na zijn hereniging met het noodlijdende Apple tussen 1997 en 2011 één dollar aan salaris per jaar betalen. Hoewel hij op dat moment rijk genoeg was om zich dit te kunnen veroorloven, zullen er weinigen zijn die het hem zouden nadoen. Hij liet ermee zien hoezeer zijn hart bij Apple lag. Het woord ‘passie’ is hier op zijn plaats. Ook heeft hij vaak enorme investeringen gedaan die hem werden afgeraden, maar die in veel gevallen door zijn passie en betrokkenheid een goudmijn bleken te zijn.
Jobs heeft zelf ook altijd beweerd dat rijkdom niet het doel op zich was. Maar dat betekent niet dat hij niet voor zichzelf zorgde: zo liet hij zich regelmatig in opties en aandelen uitbetalen en cashte dan veel later. Maar het was zijn passie voor elegante, zen-achtige, technische hulpmiddelen die hem dreef en die hij de hele wereld gunde. Hij wilde de wereld verbeteren met de beste hard- en software om de oplossing voor moderne problemen op allerlei gebied te bespoedigen. En hij wilde eenvoud, een kind moest een iPad kunnen bedienen.
Antwoord op de vragen
“Hoe word je snel miljardair?” was de vraag waarmee we begonnen. Als je naar Jobs karaktereigenschappen kijkt, dan luidt het antwoord: “Wees in de eerste plaats gepassioneerd”. Niet over geld, maar over het product of de dienst die je aan de man wilt brengen. En in die zin is het logisch dat er ook veel ondernemers zijn die gepassioneerd zijn maar nooit het grote geld zullen zien. Integendeel, zij moeten risico nemen en dus vaak de eindjes aan elkaar knopen. Maar dat is geen tegenspraak! Als het je passie is, dan is het grote geld een bijzaak. Als je snel miljardair wilt zijn, dan kun je maar beter net als alle gepassioneerde ondernemers (veel) risico nemen en dus ook de kans lopen arm te blijven.
Wie de vraag “Hoe word je snel miljardair”? stelt, heeft waarschijnlijk al een veel kleinere kans om dit te worden! Want je mist de passie voor iets anders waardoor je als bijkomstigheid rijk zou kunnen worden! Het was Jobs passie om uiterst gebruiksvriendelijke apparaten als de Macintosh, iPhone, iPad op alle mogelijke manieren aan de man de brengen. Niet alleen door vaak hoge verkoopprijzen, maar soms ook gratis. Hij is meermaals met een MacIntosh als cadeautje onder de arm bij vrienden gaan dineren.
Wie kent niet Jobs bekende “Think Different” slogan “Those people who are crazy enough to think that they can change the world, are the ones that actually do.” Hij refereert in die reclame aan beroemdheden als Gandhi, Einstein en Dylan. Jobs heeft eens de grap gemaakt dat als deze beroemdheden nog zouden leven, ze zeker een computer van Apple zouden gebruiken. Als je het mij vraagt, had hij nog gelijk ook. Hij zou in zijn eigen reclame in ieder geval niet hebben misstaan.
Geschreven door Angelo Spiler van Grafische Cursussen.
Over de auteur
