Edelstenen worden gebruikt in verschillende sieraden en staan bekend om hun geneeskrachtige werking. Ze zijn al eeuwenlang bekend bij de mens, dit is namelijk uit opgravingen gebleken. Zo weten wij bijvoorbeeld dat al in de 18e eeuw edelstenen aan maanden werden gelinkt als geboortestenen. Maar hoe ontstaat een edelsteen?
In het kort kunnen edelstenen gevormd worden op een aantal verschillende manieren. Namelijk door magmatische, sedimentaire en metamorfe processen. Daarnaast kunnen edelstenen ook nog ontstaan door een meteorietinslag, maar deze manier komt minder vaak voor. Hoe deze processen werken en hoe verschillende soorten edelstenen ontstaan, kun je uitgebreid lezen in dit artikel. Als je op zoek bent naar de betekenis van verschillende edelstenen lees dan deze blog.
Ontstaan van edelstenen
Edelstenen ontstaan op verschillende wijzen. Het ontstaan van de edelsteen is afhankelijk van de omstandigheden waarin de aarde zich in die periode of op die plek bevindt. Edelstenen kunnen zich op drie verschillende manieren vormen, namelijk:
- Magmatisch proces
- Sedimentair proces
- Metamorf proces
- Meteorietinslag
Verschillende manieren
We leggen de verschillende manieren hieronder toe.
Magmatisch
De mineralen die rond de oppervlakte van de aarde zijn ontstaan, worden magmatisch of primair gevormd gesteente genoemd. Voorbeelden van magmatische mineralen zijn Peridoot, Fluoriet, Opaal en Amethist. De structuur van deze stenen lijkt op glas. Magmatische mineralen bestaan uit lava die boven de grond is gestold of uit afgekoeld magma dat zich onder de oppervlakte van de aarde bevindt. Deze kristallen groeien over miljoenen jaren uit tot massieve stenen, door de verschillende temperaturen en de druk. Maar hoe komen deze stenen aan de oppervlakte? Dit komt door aardverschuivingen. Vaak worden deze magmatische mineralen gevonden in vulkanische gebieden.
Sedimentair
Edelstenen kunnen ook gevormd worden door de kracht van water en wind. Dit noemen we dan sedimentaire edelstenen. Deze edelstenen zijn opgebouwd uit verschillende lagen in elkaar gedrukte zandkorrels, klei, schelpen of steentjes. Vaak begint dit fenomeen doordat stukken steen of zandkorrels onder invloed van erosie afbrokkelen. Deze materialen worden vervoerd door de rivieren die uitkomen in meren of oceanen. Tijdens deze reis worden onderweg sporen van metaal en kalk aangetrokken. Na miljoenen jaren worden hier laagjes gevormd die dan ook steeds dikker worden. De druk perst het water uit deze laagjes, waardoor de mineralen keihard worden. In sedimentair gesteente kun je dan ook de laagjes of banden herkennen. Voorbeelden van dit soort edelstenen zijn Chalcedoon, Turkoois en Calsiet.
Metamorf
Metamorf gesteente is tertiair gevormd. Dit betekent dat het eigenlijk bestaande kristallen zijn die een extra, ingrijpende make-over hebben gekregen. Deze make-over gebeurt op het moment dat magmatische mineralen of afzettingsgesteenten dieper de aarde in worden geduwd. Dit kan gebeuren door verschuivingen binnen de aarde. Dieper in de aarde zijn de temperaturen en de druk hoger. In deze ‘heftige’ omgeving worden de stenen harder en vormen deze nieuwe edelstenen. Kyaniet en Granaat zijn voorbeelden van metamorfe edelstenen.
Hoe ontstaan edelstenen door een meteoriet?
Tenslotte hebben we nog een vierde manier van hoe edelstenen kunnen ontstaan, namelijk door meteorietinslagen. Dit gebeurde voornamelijk in de begintijd van de aarde. Op het moment dat een meteoriet de aarde raakte, kwam er ontzettend veel energie vrij met een gigantisch hoge temperatuur. Door deze factoren werd het aanwezige materiaal op aarde verplaatst en getransformeerd. Moldaviet is een kristal dat ontstaan zou zijn door een inslag in het zuiden van Duitsland. We spreken dan over bijna 15 miljoen jaar geleden. Verschillende aardkluiten zouden langs de Moldau zijn gestrooid door de hitte, vandaar ook de naam. Dit groene mineraal is dus eigenlijk een combinatie van buitenaardse en aardse energie.
Hoe ontstaat een Amethist?
Een Amethist kan zowel op de metamorfe als op de sedimentaire wijze ontstaan. Net zoals Bergkristal is Amethist een kwarts. De Amethist heeft zijn kenmerkende paarse kleur te danken aan insluitsels van mangaan, ijzer en titaan. Deze paarse kleur kan verbleken op het moment dat de Amethist te lang wordt blootgesteld aan zonlicht.
Hoe ontstaat Opaal?
Opaal zou zijn ontstaan in oude geothermische warmtebronnen op een magmatische en magische manier. Volgens kenners zouden in deze warmtebronnen mineralen omhoog borrelen die zich langs de holtes en wanden af zouden zetten tot gesteenten. Daarnaast zou opaal ook ontstaan zijn bij de vorming van fossielen. Je moet opaal niet verwarren met Opaliet. Opaliet is namelijk een synthetische steen die door mensen is gemaakt met glas.
Hoe ontstaat Bergkristal?
Bergkristal ontstaat uit een verbinding van silicium en zuurstof. Eigenlijk geldt dit voor alle soorten kwartssoorten. Het is een magmatisch gesteente en is dus ontstaan onder de oppervlakte van de aarde, onder hoge temperaturen. De edelsteen heeft een doorzichtig uiterlijk.
Hoe ontstaat Woestijnroos?
Woestijnroos wordt ook wel vaker zandroos genoemd en ontstaat door capillaire werking. Dit wil zeggen als water tegen de zwaartekracht instroomt en vervolgens verdampt en mineralen achterlaat. Bariet en gips worden dan gecombineerd met de zachte zandondergrond. Zo ontstaat Woestijnroos.
Vond je dit artikel nu ontzettend interessant, lees dan meer over alles wat je moet weten over citrien!
Over de auteur
