Zelfreflectie, het is iets wat in ieder bedrijf of school belangrijk is. Op het vervolg onderwijs is het een vast principe dat ieder blok terugkomt. Ook in het bedrijfsleven komt zelfreflectie met enige regelmaat naar voren. Maar het is niet alleen belangrijk in het bedrijfsleven of als je naar school gaat! Zelfreflectie is voor iedereen belangrijk, het zorgt ervoor dat je jezelf beter leert kennen als persoon zijnde. Daarnaast krijg je meer inzicht in je ontwikkelpunten. In deze blog gaan we kijken naar wat zelfreflectie is, welke modellen er zijn voor zelfreflectie en wat voor een invloed zelfreflectie heeft op het leven.
Wat is zelfreflectie
Bij zelfreflectie ga je kijken naar je eigen handelen, vaak wordt ook wel gezegd dat je bij zelfreflectie jezelf de spiegel voorhoudt. Bij zelfreflectie ga je kijken naar de handelingen die je uitvoert, of het nu bewust of onbewust is. Je bekijkt ze allebei! Daarnaast kijk je naar de handelingen die goed gaan, maar ook de handelingen die minder goed gaan. Juist de handelingen die minder goed gaan, die zijn belangrijk bij zelfreflectie. Je gaat over deze handelingen verder nadenken, om vervolgens te kijken wat je anders had kunnen doen en de volgende keer kunt verbeteren. Het is dan ook de kunst om niet negatief naar jezelf te gaan kijken door de zelfreflectie. Dit is een valkuil voor veel mensen. Een andere valkuil is dat mensen alleen naar de goede handelingen kijken, waardoor ze niet de negatieve gevoelens onder ogen willen komen. Om jezelf als persoon beter te leren kennen en je te blijven ontwikkelen is het belangrijk dat ook de negatieve gevoelens worden benadrukt.
Starr model voor zelfreflectie
Er zijn verschillende modellen die je kunt gebruiken voor zelfreflectie, de meest gebruikte is het STARR model. Hierbij ga je aan de hand van een situatie op jezelf reflecteren. Deze methode wordt vaak gebruikt op scholen, maar ook in het bedrijfsleven als er gekeken wordt naar projecten. Dit model laat je reflecteren aan de hand van 5 fases.
- De situatie: bij de situatie beschrijf je wat de situatie was. Hierbij kun je denken aan waar het zich afspeelt, wanneer speelt het zich af. Maar ook wie waren er betrokken bij deze situatie. Door de omschrijving van de situatie kun je ervoor zorgen dat de situatie niet mooier kan worden, dan dat die daadwerkelijk is.
- De taak: hierbij omschrijf je wat precies de taak was die je voltooid hebt. Hierdoor kun je beter beoordelen of je actie heeft gezorgd voor het gewenste resultaat van de taak!
- De actie: Bij deze fase beschrijf je welke acties jij ondernomen hebt om de taak te voltooien. Beschrijf hier niet alleen de fysieke handelingen, maar ook hoe je erover hebt nagedacht of hoe je er mentaal tegenover stond. Maar ook hoe reageerde je op je eigen acties. Dit is vaak de moeilijkste fase om te beschrijven.
- Het resultaat: het resultaat spreekt vrij voor zich, maar wat is het resultaat van jouw handelingen? Dat is de vraag waarop je antwoord moet krijgen in deze fase. Niet het resultaat van de actie, tuurlijk is dat ook belangrijk. Maar het resultaat van je eigen handelingen is belangrijker in deze fase.
- De reflectie: Bij de reflectie ga je eigenlijk reflecteren op alle voorgaande fases. Dus je gaat reflecteren op de situatie, je taak, maar ook je handelingen en het resultaat daarop. Je gaat op basis van je reflectie bekijken wat je de volgende keer anders zou kunnen doen. Bij deze fase gaat het erom wat je uiteindelijk geleerd hebt en of je dat ook weer kunt toepassen in andere situaties.
Korthagen model voor zelfreflectie
Bij het model van Korthagen maak je eigenlijk gebruik van 5 stappen die zich in een cirkel constant blijven herhalen.
- Situatie ervaren: hierbij ga je net als bij het Starr model kijken naar de situatie die zich heeft voorgedaan. Hierbij kijk je naar wat je wilde uitproberen en welke actie heb je daarvoor ondernomen.
- Terugblikken: Je gaat hierbij stilstaan wat er precies gebeurde. Dus hoe verliep de situatie die je ervaren hebt, wat voelde je daarbij en wat deed je tijdens deze situatie. Hierbij beschrijf je de situatie en hoe je erop reageerde.
- Belangrijke aspecten begrijpen: Hierbij creëer je eigenlijk een stukje bewustzijn van je acties en je situatie. Je gaat bij deze fase proberen inzicht te krijgen in je eigen handelen, denken en voelen. Maar dan met name waarom jij zo handelt, denkt en voelt. Dus je gaat kijken naar wat de problemen zijn en waarom jij op een bepaalde manier hebt gehandeld.
- Alternatief (gedrag) ontwikkelen: Als je weet waarom jij gehandeld hebt, zoals je gehandeld hebt dan ga je kijken naar alternatieven. Waarom naar alternatieven? Omdat er natuurlijk bepaalde handelingen zijn die je wilt verbeteren. Bij de alternatieven ga je proberen de verbeteringen door te voeren. Maar je kijkt hierbij wel naar de voor- en de nadelen per alternatief.
- Uitproberen: De laatste stap is het uitvoeren van je alternatieven. Hierbij ga je dus voor je zelf uitwerken wat je wilt veranderen als de situatie zich nog eens voordoet!
Als je de 5 stappen doorlopen hebt begin je weer bij de situatie ervaren, alleen zal het dit keer een nieuwe situatie zijn doordat je alternatieven gaat doorvoeren.
De invloed van zelfreflectie
Veel mensen zullen denken wat draagt zelfreflectie nu bij? Nou de titel van deze blog zegt het eigenlijk al! Je leert jezelf als persoon beter kennen, maar je ontwikkelt ook iedere dag door kritisch naar jezelf te reflecteren. Daarnaast kun je door naar jezelf te reflecteren ook van jezelf leren. Door heel bewust met reflecteren bezig te zijn, ben je ook veel bewuster bezig met je handelingen die je uitvoert. Je gaat namelijk iedere handeling die je hebt reflecteren. Tuurlijk, kun je niet alle handelingen reflecteren, daarom doen we het vaak per situatie.
Zo zie je maar weer dat er toch nog meer invloeden en manieren zijn voor reflectie. Dat zul je waarschijnlijk aan het begin niet gedacht hebben! Nu we toch bezig zijn met zelfreflectie is het ook leuk om te kijken naar je innerlijke groei!
Over de auteur
