Over Frida Kahlo raken we niet uitgeschreven. Eerder publiceerden we een artikel over de prachtig geïllustreerde biografie. In dit artikel nemen we je mee in het verhaal achter een paar van haar meest bekende werken.
Frida schilderde over meerdere thema’s die een rol speelden in haar leven. Zo had zij veel belangstelling voor haar afkomst en erfgoed, maar voerde zij ook een innerlijke strijd rondom kinderloosheid en vrouwelijkheid. De grootste thema's zijn echter het ongeluk dat haar op haar 18e bijna fataal is geworden en de scheiding van haar grote liefde en mede-kunstenaar Diego Rivera.
Frida Kahlo leefde met polio
Frida Kahlo had relatief veel pech in haar leven. Als Frida zes jaar oud is wordt zij getroffen door polio, waardoor haar been en voet blijvend worden misvormd. Vanwege deze misvorming droeg Frida broeken en lange jurken, om het zoveel mogelijk te kunnen verbergen. Desalniettemin werd zij als kind uitgemaakt voor ‘Frida Hinkebeen’. In de fotoserie van een aantal van haar persoonlijke items uit haar garderobe is echter ook te zien dat zij haar prothese en korsetten op schitterende wijze versierde.
Busongeluk
Frida wilde graag arts worden, maar al tijdens het eerste jaar van haar studie schilderde zij vooral portretten van haar medestudenten. Hoewel een familievriend haar talent opmerkt maakt zij in eerste instantie verder geen aanstalten voor een artistieke carrière.
Op haar 18e raakt ze zwaargewond bij een ongeluk tussen een bus en een tram wat ze ternauwernood overleeft. Door dit ongeluk was zij twee jaar aan bed gekluisterd, wat er mede voor heeft gezorgd dat ze veel is gaan schilderen. Door dit ongeluk kan Frida geen kinderen krijgen.
De grote liefde van Frida Kahlo: Diego Rivera
In 1929, als Frida 22 jaar oud is, trouwt zij met Diego Rivera. Hij zag haar talenten en heeft haar altijd aangespoord om te blijven schilderen. Hun huwelijk was echter zeer stormachtig en de twee scheidden in 1939. Frida schijnt ooit gezegd te hebben: “Ik had twee zware ongelukken in mijn leven; één waarin een tram mij aanreed, de andere was mijn man. Mijn man was de ergste.”
Frida Kahlo & surrealisme
In 1938 werd Frida benaderd om zich aan te sluiten bij de Surrealistische beweging, maar hier voelde zij niets voor. Hoewel zij in haar schilderijen wel een surrealistische stijl verwerkte, is ze hier vrij duidelijk over:
Ik schilder mijn eigen realiteit
Van de 143 schilderijen die zij heeft gemaakt zijn er 55 zelfportretten. Haar kunstwerken zijn dan ook heel persoonlijk en geven een intiem inkijkje in haar leven. In dit artikel bespreken we vijf van haar bekendste zelfportretten en leggen we de betekenis uit achter de symboliek van deze kunstwerken.
1939 – De twee Frida’s
De twee Frida’s is geschilderd naar aanleiding van de breuk met Diego. Frida laat hier twee kanten van zichzelf zien: enerzijds de vrouw met een gebroken hart, gekleed in een traditionele Europese jurk. Anderzijds een vrouw met een heel hart, gekleed in een moderne Mexicaanse jurk. Een stijl die zij heeft aangenomen tijdens haar huwelijk met Diego.
De twee Frida’s zitten samen op een bankje en houden elkaars hand vast. Hun handen zijn echter niet het enige dat hen met elkaar verbindt; vanuit hun harten loopt een enkele ader die zich om hun armen heeft gewikkeld. Ze houden allebei een uiteinde van de ader vast. De Frida met het gebroken hart knipt de ader af waardoor het gaat bloeden, terwijl die van de andere Frida uitmondt in een klein portret van Diego.
1940 - Zelfportret met doornenketting en kolibrie
Dit is misschien wel het bekendste schilderij van Frida Kahlo wat ze een jaar na de scheiding met Diego voltooide. Er wordt gedacht dat dit schilderij een beeltenis is van haar emotionele staat na de scheiding.
We zien Frida Kahlo afgebeeld tussen een starende panter en een aap. Deze zouden symbool staan voor de vele dieren die Frida en Diego thuis hielden. Velen denken dat deze dieren als surrogaat dienden voor de kinderen die zij niet konden krijgen. Rondom haar nek draagt Frida een doornenketting die veroorzaakt dat ze gaat bloeden. Aan de ketting hangt een levenloze kolibrie.
De blik van Frida in het schilderij is stoïcijns. Deze kalme benadering van pijn is kenmerkend voor Frida die, zelfs als ze vanwege haar scheiding kapot is van verdriet, zei: “aan het einde van de dag kunnen we meer verdragen dan we denken.” Deze visie op het leven is ook kenmerkend voor haar: hoe erg het ook was, ze probeerde altijd de goede en sterke kant te zien.
1940 – Zelfportret met afgeknipt haar
Na haar scheiding probeerde Frida zichzelf opnieuw uit te vinden. In een daad van verzet tegen haar ex-man beeldde zij zichzelf af met afgeknipt haar.
Al zittend op een gele stoel en in mannenkostuum houdt Frida Kahlo een schaar in haar handen. Boven haar zweeft een tekst uit een Mexicaans volkslied, dat naar verluidt betekend: Kijk, als ik van je hield, dan was dat vanwege je haar. Nu je geen haar meer hebt houd ik niet meer van je.
De tweeslachtige aanpak van Frida in dit schilderij staat ver van haar portretten waarin ze is afgebeeld in mooie jurken, sierraden en lang haar. Dit is echter niet de eerste keer dat Frida experimenteerde met een mannelijke uitstraling. Op foto’s van Frida in haar jongere jaren is al te zien hoe zij graag pakken droeg, terwijl haar vriendinnen waren uitgedost in mooie jurkjes.
1944 – De gebroken zuil
Dit werk is geschilderd naar aanleiding van het busongeluk waar Frida Kahlo haar rug brak. Op dit doek wordt Frida naakt afgebeeld, afgezien van een ziekenhuisdeken, een metaal korset en spijkers die haar lichaam piercen (hierbij wordt gedacht aan een verwijzing naar Jezus aan het kruis).
De gebroken zuil die je ziet, staat symbool voor haar gebroken ruggengraat. Op de achtergrond zie je een onvruchtbaar, gespleten landschap en een stormachtige lucht wat waarschijnlijk symbool staat voor de zware tijd die haar na de operatie staat te wachten.
1946 – Het gewonde hert
Net als De gebroken zuil staat ook dit schilderij symbool voor de fysieke en emotionele pijn en ongemakken die Frida ervoer na haar ongeluk. In dit stuk heeft Frida Kahlo zichzelf afgebeeld als een hert. Waarschijnlijk geïnspireerd op het hert Granizo, die zij als huisdier hield. Geraakt door pijlen en achter een gebroken hek gepositioneerd (dit wordt veel gebruikt tijdens Mexicaanse begrafenisrituelen) kan je ervan uitgaan dat het hert stervende is.
Tijdens het schilderen van dit werk ging Frida’s gezondheid achteruit. Naast de fysieke pijnen die zij ervoer vanwege een aantal mislukte operaties leed ze ook aan gangreen en andere ziekten.
Hoewel veel van haar werken een donkere symboliek vertonen was zij ook een sterke vrouw die ondanks de vele tegenslagen probeerde het leven positief en vanuit mentale kracht te blijven benaderen. Lees hierover meer in het artikel over de levenslessen van Frida Kahlo.
Frida Kahlo. The icon, the artist
De film ‘Frida Kahlo. The icon, the artist’ was in september 2020 te bewonderen in de Nederlandse bioscopen. De film van de Britse regisseur Ali Ray toont het levensverhaal en de karakteristieke ontwikkeling van een van de meest bekende kunstenaressen uit de 20ste eeuw, Frida Kahlo (1907-1954). Verschillende experts vertellen hoe Kahlo’s leven en kunst getekend werden door haar politieke overtuigingen, haar tumultleuze relatie met muurschilder Diego Rivera en haar levenslange pijn en medische problemen, die ze overhield aan het ernstige busongeluk. Deze onderwerpen zagen we eerder al terug komen in de schilderijen van Frida Kahlo.
Overigens was dit niet de eerste Frida Kahlo film. Over de jaren heen werden er meerdere films uitgebracht, zoals: Viva la Frida, Great women artists: Frida Kahlo en Evacación de Frida. De eerste film verscheen al in 1960. Al deze films waren een ode aan het leven van een van de bekendste kunstenaressen uit de 20ste eeuw.