In het Zuid-Westen van Marokko wordt het je misschien wel vergeven als je rare vragen stelt als "groeien geiten aan bomen?". Overal waar je kijkt, vind je tientallen geiten lekker lui aan de boomtoppen hangen, een beetje afwezig kauwend zoals overwoekerde kraaien.
Geiten zijn bekwame klimmers en staan erom bekend steile rotswanden en bergen te beklimmen op zoek naar voedsel. Degenen in Marokko klimmen in bomen om dezelfde reden: voedsel (dat anders vrij schaars is in deze door droogte geteisterde regio). De geiten worden aangetrokken door de vrucht van de arganboom, die elk jaar in juni rijpt. De Argan wordt 8-10 meter hoog en kan 150-200 jaar oud worden. Ze zijn doornig, met knoestige stammen, maar de geiten, die al eeuwen in deze bomen klimmen, hebben geleerd zich aan te passen aan de taak.
De geiten die in deze regio voorkomen, hebben gespleten poten. Elke hoef heeft twee tenen die kunnen spreiden, wat zorgt voor evenwicht en hefboomwerking, terwijl de voetzolen zacht en meegaand zijn, waardoor ze de schors beter kunnen vastgrijpen. De dieren hebben ook twee rudimentaire tenen hoger op hun benen, de "wolfsklauwen" genoemd. Deze worden op o.a. honden en katten ook aangetroffen. Echter zijn de wolfsklauwen van de geit zijn veel steviger en stugger en helpen de wezens zichzelf op takken te trekken of zich langs steile rotswanden te laten zakken.
De vrucht van de Arganboom is ook een waardevolle bron van olie en een belangrijke bron van economie voor de Berberse bevolking van Marokko. De vrucht, die ongeveer 2-4 cm lang is, heeft een zeer harde noot die wordt omgeven door het vlezige deel dat de geiten eten. In de noot zitten een of twee kleine, olierijke zaden. Het vrucht heeft meer dan een jaar nodig om te rijpen en rijpt in juni tot juli van het volgende jaar. Totdat dit gebeurt, worden de geiten uit de Argan-bossen gehouden, omdat de dieren de vruchten vaak aten voordat deze rijp zijn, evenals de bladeren die de groei van de bomen belemmeren.
Traditioneel maakten de geiten deel uit van de olieproductie. De plaatselijke Berberse bevolking stond de geiten toe om de vrucht te eten, maar de harde noot zou ongedeerd door het spijsverteringsstelsel van het dier gaan. De uitscheidingsproducten van de geit zouden dan worden verzameld, de zaden verwijderd en gemalen of geperst om olie te extraheren. Die wordt gebruikt in saladedressing en cosmetica. Het verwijderen van de zachte pulp is het meest arbeidsintensieve onderdeel van het olie-extractieproces en daarom werden de geiten ingezet. Moderne methoden hebben deze fase echter omzeild omdat er soms een "geitengeur" in de olie kan worden gedetecteerd.
In de afgelopen twee decennia is arganolie enorm in populariteit en prijs gestegen en is het de duurste olie ter wereld geworden (ongeveer $ 300 / liter). Het wordt verkocht in Europa en Noord-Amerika, waar het een modieus product is geworden.
Ironisch genoeg heeft de populariteit van de arganolie het voortbestaan van deze boom in gevaar gebracht. Het extra geld dat is verkregen door de verkoop van de olie heeft de lokale bevolking in staat gesteld meer geiten te kopen, wat resulteert in meer klimmen en schade aan de bomen. Ook worden bomen gekapt voor hun hout of om plaats te maken voor andere gewassen. In de jaren zeventig en tachtig ging ongeveer 600 hectare arganbos per jaar verloren.
Over de auteur
