Creativiteit maakt verandering mogelijk. Zonder creativiteit hadden we geen auto’s en internet, geen kunst en geen muziek. Maar wat maakt creatieve mensen nu zo anders? En zijn er dingen die gedaan kunnen worden om zelf creatiever te worden?
Organisatiepsycholoog Adam Grant bestudeert al jaren creatieven en noemt hen 'originelen' - mensen die niet alleen nieuwe ideeën hebben, maar die er ook iets mee doen. En dat is dan ook meteen één van de dingen die hen anders maakt. Het lijken kleine verschillen met 'gewone' mensen, maar die nuance - net als een aantal andere verschillen - is volgens Grant wel heel bepalend. We zetten vijf van zijn belangrijkste antwoorden op de vraag Wat maakt creatieve mensen anders? uit zijn inspirerende TED Talk op een rij. Herkenbaar..?
1. Creatievelingen stellen uit
Mensen krijgen creatievere ideeën als ze dingen uitstellen. Er zit echter wel een verschil in de de mate waarin uitstellen goed is voor de creativiteit. Er zijn mensen die meteen aan een taak beginnen en deze dan ook ruim op tijd afronden en mensen die maar blijven uitstellen tot op het allerlaatste moment. Deze beide groepen hebben weinig originele ideeën.
De mensen die hier tussenin zitten, zijn volgens het onderzoek van Grant echter 16% creatiever. Deze gematigde uitstellers beginnen op tijd, maar zijn traag in het uitwerken van hun idee. Tijdens het uitstellen, zijn zij toch onderbewust bezig met dit idee. Er kunnen alternatieven worden bedacht en zo is er meer ruimte om iets onverwachts te doen.
Jij noemt het uitstellen, ik noem het denken. - Aaron Sorkin
Veel historische creatieven waren ook enorme uitstellers. Leonardo da Vinci werkte met tussenpozen 16 jaar lang aan de Mona Lisa. Hij schreef in zijn dagboek dat hij het mislukt vond. Zijn projecten in de tussentijd, hadden effect op zijn schilderskwaliteiten. Het spelen met optica veranderde bijvoorbeeld hoe hij met licht omging, wat hem nog beter maakte.
2. Ze verbeteren hun idee constant
Veel mensen denken dat creatief zijn gelijk staat aan originele dingen verzinnen. Maar men hoeft niet per se met iets nieuws te komen om creatief te zijn; het wiel opnieuw uitvinden kan nut hebben wanneer dat wiel verandert en verbeterd wordt. Zo is Facebook veel groter geworden dan Hyves en Myspace ooit waren, ondanks dat het concept grotendeels overeenkomst. En ook Google is zijn voorgangers Altavista en Yahoo ver voorbij gestreefd.
Vooral in een eeuw waar echt nieuwe dingen nog nauwelijks uitgevonden worden, is het veel makkelijker om een al bestaand concept te verbeteren; om te proberen erachter te komen wat er nu precies voor zorgt dat mensen datgene willen hebben en hoe dat te realiseren is.
Een goed idee kan vaak nog veel beter.
3. Ze twijfelen aan alles… behalve aan zichzelf
Er zijn twee verschillende soorten twijfel. Mensen die aan zichzelf twijfelen, komen niet verder. Ze raken verlamd. Bij het uitwerken van een idee krijgt iedereen op een gegeven moment te maken met twijfels. Echter twijfelen creatieve mensen niet zozeer aan zichzelf, maar aan dit idee.
Deze idee-twijfelaars halen juist motivatie uit deze twijfel om beter te zoeken naar de beste oplossing, te gaan experimenteren en te verfijnen. Deze twijfel wordt juist omarmd, omdat het ertoe leidt om iets vanuit een nieuw perspectief te gaan bekijken en omdat alle opties opengehouden worden om tot het beste resultaat te kunnen komen.
Als je twijfels hebt, laat die dan niet los. - Adam Grant
Zo heeft Martin Luther King Jr. zijn beroemde speech ontelbare keren herschreven, tot vlak voor het moment dat hij moest spreken, om vervolgens van zijn notities af te wijken en vanuit het hart te spreken: “Ik heb een droom”. Door voortdurend te verfijnen en niets definitiefs te maken, hield hij alle opties open en liet hij zichzelf de ruimte toe om te improviseren.
4. Creatieve mensen zijn bang om het niet te proberen
Iedereen heeft wel eens last van faalangst. Maar het enige gevoel dat bij creatieve mensen sterker aanwezig is, is de angst voor wat er gebeurt als ze het niet proberen. Hetgeen waar we in het leven het meeste spijt van hebben, zijn immers meestal de dingen die we niet gedaan hebben. Er zijn enorm veel mensen die goede ideeën hebben en maar een klein percentage die er echt wat mee doet.
Bij creatievelingen is faalangst ook absoluut aanwezig, maar de drang om te willen weten of het een succes kan worden is sterker. Dat betekent echter niet dat zij slechte ideeën hebben, ze laten de angst om daarop afgerekend te kunnen hen simpelweg niet tegenhouden.
En terecht, Thomas Edison staat immers ook bekend om zijn grootste succes – het uitvinden van de lamp – en niet om zijn grootste mislukking: een enge, pratende pop.
5. Ze zijn extreem toegewijd
Ondanks vele mislukkingen blijven creatieve mensen doorzetten. Als iets mislukt dan doen ze nog tien pogingen. Zo heeft het ruim 70 jaar geduurd om Hans Christian Andersen's The Snow Queen om te toveren tot de meest succesvolle Disneyfilm ooit: Frozen. Maar zoals gezegd hebben ook creatieven slechte ideeën, dus niet elk idee zal omgezet kunnen worden in een succes.
Wat hen anders maakt, is dat ze blijven doorgaan met datgene waar zij een passie voor hebben. Hoeveel slechte pogingen er ook zijn, op een gegeven moment zal er iets moois uitkomen en dat is waar zij zich aan vasthouden. Ze falen daardoor het meest, maar doordat ze ook het meeste produceren ontstaat er ook meer variëteit in hun werk en dus is de kans groter dat er iets ontzettend bijzonders tussen zit.
Grote componisten zoals Bach, Mozart en Beethoven hebben ook honderden composities gemaakt, maar staan bekend om slechts een paar meesterwerken.
Dus: mochtje een idee hebben dat je al een tijdje aan het uitstellen bent, waar je constant aan loopt te schaven, af en toe stevig aan twijfelt, waarbij een onstuitbare dwang voelt om het toch door te zetten, zelfs na de 11e poging? Geen nood: je bent gewoon een creatief mens.
Over de auteur
