Zomer 2014: de tentoonstelling met het werk van Mark Rothko in het Gemeente Museum van Den Haag wordt breed aangekondigd in de landelijke media. 'Er hangt een zweem van mystiek' rond het werk van deze wereldberoemde schilder, maar wat houdt dit precies in? 'Je wordt zijn werk ingezogen'- 'de kleurvlakken beroeren je, brengen een ongekende emotie' ... Ik word nieuwsgierig en besluit de tentoonstelling te bezoeken. En ja hoor, slenterend tussen de vele bezoekers is daar het moment... Ademloos staar ik naar de blauw - bruine vlakken. Ik krijg een intens gevoel van rust en proef de smaak van chocolade. Alles komt samen: ik word dat vlak, die kleur, het waas er omheen. Even zou ik daar eeuwig willen zijn.
Wie is die Rothko en wat is het geheim, waarmee hij zoveel toeschouwers raakt? Annie Cohen doet in haar biografie een poging om Mark Rothko te leren kennen en de betekenis van zijn werk te begrijpen en te ondergaan.
[quote text_size="medium"]
"Ondertussen blijft hij een rebel, die zich nergens thuis voelt"
[/quote]
Het levensverhaal van Mark Rothko begint in 1903, wanneer hij wordt geboren als Russische Jood onder de naam Markus Rotkovics. Als enige van zijn familie volgt hij de Talmoedschool, tot de hele familie in 1913 verdreven wordt door de pogroms in het tsaristische Rusland en de oversteek maakt naar de Verenigde Staten, de nieuwe wereld. Daar ontdekt Rothko als gestrande immigrant zijn interesse voor kunst. Hij volgt een studie in New York en bouwt in de kunstenwereld een nieuwe identiteit op. Zo maakt hij deel uit van de grote metamorfose van de Amerikaanse Kunstwereld en ondergaat de invloeden van Matisse, Cezanne, Picasso, maar ondertussen blijft hij een rebel, die zich nergens thuis voelt.
[quote text_size="medium"]
"Zijn werk reflecteert licht, omhult de toeschouwer waardoor die zich in een meditatieve sfeer begeeft en zich in het midden van het Universum bevindt"
[/quote]
Eind jaren veertig bevrijdt hij zich en gaat op weg naar de totale abstractie van de 'ijl zwevende kleuren'. Dat blijkt de sleutel naar zijn eigen identiteit en roeping. Hij schildert groot en abstract werk, wordt bekend en zijn werk wordt in Amerika en Europa (o.a. In de Londen Tate Gallery), tentoongesteld. Hij keert terug naar Europa, waar hij weer aansluiting vindt bij de cultuur van het oude continent. Na veel experimenteren weet Rothko eindelijk wat hij waard is: zijn werk reflecteert licht, omhult de toeschouwer waardoor die zich in een meditatieve sfeer begeeft en zich in het midden van het Universum bevindt.
[quote text_size="medium"]
"Tijdens zijn werk aan de kapel - dat het grootste avontuur van zijn leven zou worden - werden zijn kleuren almaar donkerder"
[/quote]
Zijn grootste verlangen is om met zijn muurschilderingen een plek te veroveren in een sacrale omgeving, een kapel. Hij ontwikkelt het idee van een totaalomgeving in navolging van Michelangelo’s muurschilderingen. De plek om de ziel op een hoger niveau te tillen. In 1971 lukt dat eindelijk, Rothko verwerft zich die langverwachte plek in de kapel van Houston. Dominique de Menil, mecenas voor de bouw van deze Houston Chapel, zegt daarover: “tijdens zijn werk aan de kapel - dat het grootste avontuur van zijn leven zou worden - werden zijn kleuren almaar donkerder. Alsof hij ons tot op de drempel van de transcendentie bracht, naar het mysterie van de kosmos, het tragische mysterie van onze vergankelijkheid.”
Annie Cohen is er in geslaagd om Mark Rothko te beschrijven in al zijn hoedanigheden als Joodse jongen, immigrant, intellectueel, opvoedkundige en beeldend kunstenaar: ambachtsman, alchemist en mysticus. Ze beschrijft zijn historische rol in de avantgardistische beweging. We ervaren zijn gecompliceerde relatie met Europa en de VS, zijn Joodse afkomst, de wereldoorlogen, de moderne kunstwereld en de politieke en maatschappelijke machtsspelletjes. Chapeau voor deze diepgravende biografie met zijn vele poëtische citaten, voetnoten en bibliografie, die leest als een roman!
Mark Rothko; biografie door Annie Cohen-Solal; vertaald uit het Frans door R. Ghoos e.a. Amsterdam, Meulenhoff, 2014.
[hr]
In het Biografie panel brengen lezende Paradijsvogels hun favoriete biografieën onder de aandacht. Ze lichten een tipje van de sluier op over de persoon achter de poëet, kunstenaar of filosoof, en vertellen u waarom u dit boek écht niet kunt laten liggen. Deze bijdrage is geschreven door Heleen Hebly: boekenfan die al 45 jaar in een bibliotheek werkt en zo van haar hobby haar werk maakte. Ze laat u graag meegenieten van biografieën over het leven van onafhankelijke en creatieve geesten, die inspireren om te leven met passie en aandacht.
[hr]
Bent u ook geïntrigeerd door het leven van bekende en minder bekende paradijsvogels? Vul uw emailadres in en ontvang een mailtje wanneer een nieuwe editie van het Biografie panel geplaatst wordt:
[mc4wp_form id="18568"]
[hr]
[hr]
Bron titelbeeld: torbakhopper via Flickr.com ('woman makes rothko : SF MoMA, san francisco (2011)')
Over de auteur
