Vraag een 60-plusser naar Leonard Cohen en ze noemen je zo de titels van zijn klassieke songs 'Suzanne', 'Sisters of Mercy' en ‘So long Marianne’. Latere generaties kennen hem vooral van ‘Dance me to the end of love’ en ‘Hallelujah’. Ook ik was in de sixties een enorm bewonderaar van deze man. Mijn ene LP draaide ik stuk op mijn kleine Philips pick-up op een zolderkamertje in Amsterdam.
[quote text_size="medium"]
"Had ik enig idee wie Leonard Cohen in wezen was? Niet echt. Sterker nog: hij wist het zelf lange tijd niet eens…"
[/quote]
Wat me zo aantrok in zijn muziek waren de poëtische teksten en de samenzweerderige toon van zijn stem, toen nog melodieus vergeleken bij het ‘fluisterzeggen’ van later. Het was puur, het deed ertoe, ging ergens over ook al begreep ik niet alles. Het klonk vooral droef, een tikje mystiek. Maar had ik enig idee wie Leonard Cohen in wezen was? Niet echt. Sterker nog: hij wist het zelf lange tijd niet eens…
En dat is precies wat de biografie ‘I’m your man’ zo intrigerend maakt. Als vooraanstaand Amerikaans muziekjournalist beschrijft Sylvia Simmons het uitzonderlijke leven van één van de invloedrijkste singer-songwriters van de afgelopen vijftig jaar. Een nauwgezet en indringend portret van een eindeloos durende zoektocht vol met ups en downs, maar ook zo kleurrijk en enerverend.
[hr]
Geboren in een pak
Leonard is in 1934 geboren in het Canadese Montréal als oudste zoon van welvarende ouders. Zij behoorden tot een van de meest vooraanstaande joodse families van de stad. Zijn vader had een goedlopend kledingbedrijf en zijn moeder, een warmbloedige Russiche vrouw, was de dochter van een rabbijn en nog maar kort in Canada. Leonard's latere voorliefde voor het dragen van een mooi pak en hoed is ontstaan in het kledingbedrijf van zijn vader.
Een rusteloze kunstenaar
Al op jonge leeftijd ontwikkelde Cohen een sterk gevoel voor melancholie. Op zijn vaders begrafenis (Cohen was toen 9 jaar) schreef hij zijn eerste verhaal, dat hij op rituele wijze verbrandde en in de tuin begroef. Vanaf zijn dertiende jaar zwierf hij 's nachts rond door de achterbuurten van Montréal, bezocht kroegen en wandelde langs 'de meisjes van plezier'. Op zijn 15e begon hij met het schrijven van gedichten: bij het lezen van een gedicht van de Spaanse dichter García Lorca smolten zijn belangstelling voor poëzie, muziek, seks en spiritueel verlangen samen als een 'bergplaats van geheimen'.
Cohen schreef romans en honderden gedichten over liefde, eenzaamheid, vriendschap, God, extase en de gruwelen van de moderne wereld. Op zijn drieëndertigste besloot hij singer-songwriter te worden. Met zijn rusteloze aard zwierf hij van Montréal naar Londen, naar het Griekse eiland Hydra, naar New York en Los Angeles, hij was in Cuba en Israël, herkende zich in de vrijheidsstrijders en bevond zich in gezelschap van de groten uit de folk- en popmuziek: Judi Collins, Joni Mitchell, Joan Baez, Jimi Hendrix, Bob Dylan.
[quote text_size="medium"]
"Hij twijfelde voortdurend aan zijn talent, optredens bezorgden hem plankenkoorts en de opnames voor zijn albums waren nooit wat hij hiervan ervan verwachtte. Deze onrust maakte dat hij uiteindelijk zelfs meerdere muzen verliet: zijn geliefden en zijn twee kinderen. Toch betoverde hij zijn publiek, keer op keer"
[/quote]
Maar dit wervelende bestaan had een keerzijde: het kostte Cohen veel moeite om een 'thuis' te vinden, hij gebruikte dagelijks verruimende middelen en moest veel mediteren om zich te kunnen concentreren. Hij twijfelde voortdurend aan zijn talent, optredens bezorgden hem plankenkoorts en de opnames voor zijn albums waren nooit wat hij hiervan ervan verwachtte. Deze onrust maakte dat hij uiteindelijk zelfs meerdere muzen verliet: zijn geliefden en zijn twee kinderen. Toch betoverde hij zijn publiek, keer op keer. Hij zong voor hippies en vrijheidsstrijders op festivals en in grote sporthallen, zijn optredens werden bestempeld als ‘magisch’ en hij bracht een steeds groter en steeds enthousiaster (soms zelfs wild) publiek op de been.
Ik denk dat ik me gewoon even moet gaan scheren
Na het verschijnen van zijn nieuwe roman The energy of slaves in 1972 kost het Cohen grote moeite om bij zinnen te blijven. Zijn gevleugelde woorden 'ik denk dat ik me gewoon even moet gaan scheren' zijn tekenend voor deze periode: volgens de lessen van zijn moeder was dat dé oplossing als het allemaal even tegenzat. Lang voelt hij zich platenartiest en een gekooid man, hij wil altijd weer weg, hij wil schrijven. Uiteindelijk gebeurt dit pas in de jaren tachtig. Na de tijdrovende en zenuwslopende opnames van I’m your man (Cohens perfectionisme speelt hem parten) besluit hij te stoppen en het klooster in te gaan. Op zijn 60e jaar verhuist Cohen naar een hutje in het zenklooster van Roshi en zal daar 5 jaar verblijven. Hij leidt een gedisciplineerd leven en wordt, ondanks zijn Joodse ‘roots’, tot monnik gewijd.
Revival en eerbetoon
[quote text_size="medium"]
"Hij oogst wat hij zijn hele leven heeft gezaaid, verlangt niets, is dienstbaar en… gaat failliet door mismanagement"
[/quote]
Na vijf jaar komt hij van de berg af en trekt zich terug in zijn kleine en sober ingerichte huisje in Montréal. Zijn dochter Lorca woont onder hem, en in de garage wordt een kleine studio ingericht. Alles in zijn leven heeft een doel gekregen tijdens zijn verblijf in het klooster. Hij schrijft en herschrijft zijn gedichten en produceert nieuwe albums vanuit een houding van rust en overgave. Hij oogst wat hij zijn hele leven heeft gezaaid, verlangt niets, is dienstbaar en… gaat failliet door mismanagement. Als laatste redmiddel geeft hij een reeks optredens in Europa en de VS om zich zo te verzekeren van een verzorgde oude dag.
[quote text_size="medium"]
"Hoewel hij het zelf niet zo heeft op deze aandacht (hij blijft liever thuis), wordt het een waardig afscheid"
[/quote]
Het wordt een bijzondere tournee: zijn songs vertolken de antwoorden op de grote levensvragen die Cohen zich heeft gesteld en die hij door diepe zoektochten heeft verkregen. Hij krijgt van over de hele wereld onderscheidingen. En hoewel hij het zelf niet zo heeft op deze aandacht (hij blijft liever thuis), wordt het een waardig afscheid. Vandaag kennen we hem nog als tachtigjarige: de kleine frêle man in pak met gleufhoed en een hand op zij hart… l'm Your Man.
Meteen lezen? Bestel het boek hier en u heeft het morgen in huis. Of gebruikt u Spotify? Luister dan naar de playlist die Heleen Hebly maakte tijdens het lezen van dit boek en het schrijven van dit artikel. Een aanrader!
I'm your man, het leven van Leonard Cohen; door Sylvie Simmons, Singel Uitgeverijen, februari 2015.
[hr]
Bent u ook geïntrigeerd door het leven van bekende en minder bekende paradijsvogels? Vul uw emailadres in en ontvang een mailtje wanneer een nieuwe editie van het Biografie panel geplaatst wordt:
[mc4wp_form id="18568"]
[hr]
In het Biografie panel brengen lezende Paradijsvogels hun favoriete biografieën onder de aandacht. Ze lichten een tipje van de sluier op over de persoon achter de poëet, kunstenaar of filosoof, en vertellen u waarom u dit boek écht niet kunt laten liggen. Deze bijdrage is geschreven door Heleen Hebly: boekenfan die al 45 jaar in een bibliotheek werkt en zo van haar hobby haar werk maakte. Ze laat u graag meegenieten van biografieën over het leven van onafhankelijke en creatieve geesten, die inspireren om te leven met passie en aandacht.
Over de auteur
