Biografie panel | Jij zegt het: Connie Palmen over de verpletterende liefde die Sylvia Plath fataal werd

[quote text_size="medium"]

"...schreef zoals ze sprak, geestig, slim, rijkelijk strooiend met ipso facto, petit bourgeois, embarrass de richesse, casus belli, de parate kennis van de wereldliteratuur etalerend in misogyne strindbergiaanse scenario’s..."

[/quote]

Heeft u het al opgegeven? U leest in 'Jij zegt het' van Connie Palmen en dan weet je dat je geen Bouquetromannetje leest dus hou even vol. Want hoewel het begin wat moeilijk op gang komt, heeft Palmen uiteindelijk een fascinerend boek geschreven over de moeizame liefde tussen de succesvolle dichter en schrijver Ted Hughes en de vooral postuum bekend geworden dichteres en schrijfster Sylvia Plath (schrijfster van het boek The Bell Jar).

Het van 1956 – 1962 durende huwelijk resulteerde uiteindelijk in de zelfmoord van Sylvia in 1963. Voor veel nabestaanden , journalisten en feministen was Ted de geestelijke moordenaar van Sylvia, was hun huwelijk de nagel aan haar doodskist. Dat is nogal een beschuldiging. Hughes heeft zich nooit willen of kunnen verdedigen tegen deze aantijgingen. Palmen kruipt daarom in zijn huid, ervaart zijn succes, zijn huwelijk, de persoonlijkheid van Plath (die aan veelvuldige depressies en hysterie leed) en last but nog least ook zijn persoonlijke reflecties.

[quote text_size="medium"]

"Door met Plath te trouwen leerde Hughes haar (en zijn eigen) demonen kennen en hij bleek er niet tegen opgewassen, had geen krachtig weerwoord, was bang voor de streken van zijn geliefde"

[/quote]

Hughes was tot over zijn oren verliefd op Plath (‘haar waanzin is mijn waanzin’ en ‘ik nam haar onder het blote hemelgewelf, met de zon en een konijn als getuigen van onze wilde liefde’). Maar hij voelde ook steeds meer de dreiging van haar nukken en grillen, humeuren, hysterie, jaloezie en doodswensen. Ze was niet te temmen en hij deed in zijn hartstocht maar alles wat in haar gedachten komt. Tot grote ergernis van zijn eigen familie en vrienden die hem afschilderen als een trouwe hond en die niets van zijn onvoorspelbare ‘ bruid’ (zoals hij haar hardnekkig noemt) moesten hebben. ‘Alles wat ontkent en onderdrukt wordt, elk conflict dat wordt weggemoffeld of verloochend - zoekt een uitweg en keert zich uiteindelijk in een duivelse vermomming tegen het leven, gewelddadig, vernietigend’ . Door met Plath te trouwen leerde Hughes haar (en zijn eigen) demonen kennen en hij bleek er niet tegen opgewassen, had geen krachtig weerwoord, was bang voor de streken van zijn geliefde. ‘Ik had nog niet in de gaten,’ laat ze Hughes zeggen, ‘dat het het leven met haar was waarin ik langzamerhand , zonder het te merken, onder haar glazen stolp was beland, van mezelf vervreemd, snakkend naar adem.‘

Uiteindelijk verliest ook Plath de strijd tegen haar eigen demonen. ‘Het oude scenario, de macabere travestie van een lijdensverhaal, had ons ingehaald. Ik stond in de coulissen, een acteur te midden van een aan flarden gescheurde tekst, en ik keek ernaar,’ constateert Hughes. Als Hughes verliefd wordt op een andere vrouw, is er geen houden meer aan: het huwelijk waarin ze elkaar in een verstikkende greep hielden, wordt opengebroken. De zelfmoord van de posthuum verheerlijkte Plath ontketent een laster waar Hughes, die zich natuurlijk toch al schuldig voelde, zeer onder geleden heeft. Hughes overleed in 1998 aan een hartaanval. Hun twee kinderen Frieda en Nicolas vertrokken jong naar het buitenland. Nicolas pleegde in 2009 zelfmoord.

[quote text_size="medium"]

"Het boek zindert en knettert, hijgt en wreekt, zoals het de geliefden vergaan kan zijn en zoals alleen Palmen dat kan neerzetten"

[/quote]

Palmen kan – dat weten we van IM – de ondoorgrondelijke wegen van een helse liefde als geen ander ontleden en beschrijven. Ze beheerst de taal om Plath’s hysterie onder woorden te brengen net als haar onmacht, wraak, jaloezie, woede en hartstocht. Het boek zindert en knettert, hijgt en wreekt, zoals het de geliefden vergaan kan zijn en zoals alleen Palmen dat kan neerzetten.

And who could play it well enough
If deaf and blind with love?
He that made this knows all the cost,
For he gave all his heart and lost

(Yeats, blz 221 van het boek)

Nieuwsgierig geworden? Bestel het boek hier.

[hr]

Jij zegt het; door Connie Palmen, Uitgeverij Prometheus, 2015

[hr]

In het Biografie panel brengen lezende Paradijsvogels hun favoriete biografieën onder de aandacht. Ze lichten een tipje van de sluier op over de persoon achter de dichter, kunstenaar of filosoof, en vertellen u waarom u dit boek écht niet kunt laten liggen. De bijdrage van deze maand is geschreven door Jopje Franssen: kunsthistorica met een voorliefde voor Russische schoonheid en 19e eeuwse adel. Weggedoken in een boek (be)leeft ze mee met de levens van de ene na de andere bijzondere persoon.

[hr]

Coverbeeld: deusmelivro.com

[hr]