Hebben we het over tsaren en keizers, dan stellen we ons allemaal de pracht en praal voor van grote paleizen, bals en feesten, chique tafels voorzien van het mooiste porselein. Wellicht heb je zelfs de tentoonstelling ‘Dining with the Tsars’ in de Hermitage in Amsterdam bezocht en zag je hoe dat porselein op de lange tafels voor heel veel gasten werd gedekt: met zilveren bestek en kristallen glazen.
Vreemd genoeg vinden we in 'De gezusters Romanov' van Helen Rappaport heel weinig terug van deze pracht en praal. Het gezin van Nicolaas II, de laatste tsaar van Rusland, hield daar niet zo van. Vader Nicolaas, moeder Aleksandra, hun vier mooie dochters en aan hemofilie leidende jongste zoon Aleksej: ze leidden een zeer naar binnen gericht leven en vertoonden zich weinig in het openbaar.
[quote text_size="medium"]
"Geen goede voorwaarde voor 4 mooie jonge dochters die op zoek waren naar een leuke man en die meer konden dan spelletjes doen met hun zieke moeder of menukaartjes borduren"
[/quote]
Hun populariteit in het politiek onrustige Rusland werd daardoor niet erg gevoed. Bovendien was Nicolaas een zeer conservatieve man, die zich weinig inliet met politiek; het handhaven van regelmaat en gewoonte bleek zijn belangrijkste politieke speerpunt. In dit boek wordt duidelijk dat dat niet alleen gold voor zijn landspolitiek, maar ook voor de manier waarop hij zijn gezin in een verstikkende klem hield. Niet echt een goede voorwaarde om een plek te veroveren in een land dat schreeuwde om maatschappelijke vernieuwing en waar de revolutie voor de deur stond. Ook geen goede voorwaarde voor 4 mooie jonge dochters die wilden communiceren met de buitenwereld, op zoek waren naar een leuke man en die meer konden dan spelletjes doen met hun zieke moeder of menukaartjes borduren.
Gedurende de eerste Wereldoorlog kregen de meisjes even de kans zich te profileren als Zusters der Barmhartigheid voor de vele gewonde soldaten die naar St Petersburg en naar de landgoederen op en rond hun paleis werden gebracht. Maar deze kennismaking met de buitenwereld duurde niet lang. Hun vader was niet bereid zich aan te passen en zijn autocratische positie op te geven. De druk om een democratische Doema (regering) in te stellen was groot, en toen hij weigerde de absolute macht af te staan werd het gezin verbannen en uiteindelijk door de bolsjewieken vermoord.
[quote text_size="medium"]
"Op een groot hofbal met de aristocratie verzucht tsaar Nicolaas dat hij echt niemand kent"
[/quote]
Als een roman beschrijft dit boek het tragische verhaal van tsaar Nicolaas II en zijn gezin, met al haar nuances en menselijkheden. Tsaar Nicolaas als starre heerser, maar diep in zijn hart een zorgzame lieve echtgenoot en een goede vader die het liefste bij zijn vrouw en kinderen is, en eigenlijk geen idee heeft wat er zich in zijn land afspeelt (op een groot hofbal met de aristocratie verzucht hij dat hij echt niemand kent). Zijn begeerlijke dochters die leven in complete isolatie. En moeder Aleksandra die samen met haar dochters de chronische ziekte van kleine zoon Aleksej probeert te hanteren en daarbij de hulp inroept van de beroemde gebedsgenezer Raspoetin, die grote invloed uitoefent op het wel en wee van het gezin.
Een boek om in één adem uit te lezen, met de geruststellende gedachte dat tsaar Nicolaas II en zijn gezin in 2007 (pas) als slachtoffers van de politieke onderdrukking zijn gerehabiliteerd.
[hr]
In het Biografie panel brengen lezende Paradijsvogels hun favoriete biografieën onder de aandacht. Ze lichten een tipje van de sluier op over de persoon achter de dichter, kunstenaar of filosoof, en vertellen u waarom u dit boek écht niet kunt laten liggen. De bijdrage van deze maand is geschreven door Jopje Franssen: kunsthistorica met een voorliefde voor Russische schoonheid. Weggedoken in een boek (be)leeft ze mee met de levens van de ene na de andere bijzondere persoon.
Beeld: Maria Velkoknezna
[hr]
Over de auteur
